Śmierć i przemijanie to tematy, z którymi w pracy zmierza się na co dzień. Rok temu poczuła, że wreszcie robi to, co powinna: dba o należyte pożegnanie zmarłych i wspiera bliskich w przejściu przez trudną ceremonię pogrzebu. O swojej pracy mówcy ostatniego pożegnania opowiada Dominika Hermanowicz. W zeszłym miesiącu o pracy konsjerża opowiadała Alicja Bocheńska. Kolejny wywiad już za miesiąc.
tak, to potrzebna usługa, która pomaga poradzić sobie w sytuacji straty
35%
to zależy od okoliczności śmierci, łatwiej podjąć taką decyzję przy naturalnej niż tragicznej śmierci
11%
tylko, jeśli wiedział(a)bym, że bliska osoba miała takie życzenie
9%
raczej nie, obawiam się, że w takiej sytuacji nie miał(a)bym na to siły
7%
nie czuję, żeby to było dobre rozwiązanie
38%
Na czym dokładnie polega praca mówcy ostatniego pożegnania? Sama nazwa z jednej strony brzmi intrygująco, z drugiej może przerażać.Dominika Hermanowicz: Z nazwą tej profesji nie jest łatwo i sama mam dylemat. Najczęściej, w środowisku, funkcjonuje określenie mistrz ceremonii pogrzebowej. Dla mnie brzmi to jednak zbyt pretensjonalnie. Wolę określenie mówcy ostatniego pożegnania lub organizatora ostatniego pożegnania. Mówiąc najprościej przygotowuję wspomnienia osoby, która odeszła. Różna może być ich forma. Od mowy okolicznościowej podczas pogrzebu, zarówno świeckiego jak i wyznaniowego, po wspomnienia w formie prezentacji ze zdjęciami na konsolacji, czyli stypie. Zresztą przygotowanie takich wspomnień czy mowy to tylko część mojej pracy. Bardzo ważna jest w niej rola osoby, która pomaga odnaleźć się bliskim podczas tej niezwykle trudnej, ale też bardzo ważnej dla nich uroczystości. Ludzie podczas pogrzebów czują się zagubieni z powodu własnych emocji, ale też nowości sytuacji jaką dla większości jest sam pogrzeb.
Można powiedzieć, że pełnisz dwie role. Z jednej strony dbasz o właściwe uczczenie pamięci zmarłej osoby, z drugiej przeprowadzasz bliskich przez ostatnie pożegnanie.- Tak, kieruję całym przebiegiem uroczystości. Witam i dziękuję za przybycie, informuję jaki będzie kolejny krok, żeby ograniczyć niepewność i chaos. Dbam o oprawę muzyczną. Przy pogrzebie wyznaniowym wygląda to trochę inaczej, ponieważ moje wsparcie musi się dopasować do standardu obrzędu religijnego. Już podczas pracy wyklarowało mi się motto przewodnie, które brzmi: "Z szacunkiem dla tych, którzy odeszli, z empatią dla tych, którzy zostali". Przygotowana mowa dotyczy przede wszystkim zmarłej osoby, ale także kwestii związanych z przemijaniem, które jest naturalnym elementem życia i refleksji nad tym, czy nasze życie, relacje z innymi wyglądają tak jak byśmy tego chcieli. Śmierć bez znaczenia czy bliższej czy dalszej osoby jest dla nas podwójnie trudna. Poza poczuciem pustki i smutku, zdajemy sobie sprawę, że temat śmierci dotyczy również nas, nikt nie jest nieśmiertelny. Zderzenie się z tematami ostatecznymi, to zawsze czas do refleksji, z której mimo żałoby, może wyniknąć wiele dobrego.
Czyjąś śmierć motywuje nas do bycia lepszym człowiekiem?- Na pewno to bardzo indywidualna kwestia. Jednych zmotywuje na dłużej, doprowadzi do ważnych zmian w życiu, innych na chwilę, ale u większości pojawia się
moment refleksji nad tym, w jakim punkcie oni i ich otoczenie są, w tym konkretnym momencie. Czy nasze najbliższe otoczenie wymaga zmiany, czy mamy na to wpływ. Te zachowania były bardzo dobrze widoczne, na dużą skalę, po śmierci prezydenta
Pawła Adamowicza. Ludzie poczuli potrzebę rozprawienia się z szerzącą nienawiścią i walką o wzajemną życzliwość. W tej sytuacji było także widać potrzebę wspólnego przeżywania żałoby, która jest naturalnym mechanizmem człowieka w trudnej sytuacji. Ludzie chcą być razem, a nie obok siebie. Chcą, żeby to bycie razem było prawdziwe. Ważne, żeby im to umożliwić. Podczas konsolacji stwarzam bliskim przestrzeń do wspomnień zmarłej osoby i utrwalenia tych najlepszych chwil.
Skąd wziął się pomysł, żeby mówiąc dosłownie, pracować na pogrzebach?- Z własnego doświadczenia straty. Kiedy zmarła moja ukochana babcia, bardzo mną to wstrząsnęło, choć była już starszą osobą i cała rodzina liczyła się z tym, że może jej zabraknąć. Na pogrzebie poczułam podwójną stratę. Babcia była osobą wierzącą, więc uroczystość miała charakter religijny. Wtedy zdałam sobie sprawę jak mało osobisty charakter ma pogrzeb. Nawiązanie do zmarłej osoby zaczyna i kończy się na podaniu jej imienia i nazwiska. Już po pogrzebie babci zrobiłam prezentację ze zdjęć i wspomnień z nią związanych. Pomyślałam, że taka praca to misja. Ważna i bardzo potrzebna. A takiej usługi na rynku po prostu nie było. Z samą mową podczas pogrzebu możemy się jeszcze spotkać, natomiast o przygotowaniu takich wspomnień na konsolacji do tej pory nie słyszałam. W Trójmieście na razie nie mam konkurencji.
Pewnie praca na pogrzebach nie jawi się ludziom jako prosta i przyjemna. Nie masz wrażenia, że od kiedy ją wykonujesz jesteś np. mniej radosna?- Co ciekawe jest wręcz przeciwnie. Zderzając się tak często ze śmiercią zaczęłam bardziej doceniać życie. Wiem jak jest nieprzewidywalne i kruche. Dlatego staram się dbać o każdy dzień, doceniać to co mam i cieszyć się nawet z małych rzeczy. Wracając do postrzegania tej pracy to kwestia nastawienia. Ja widzę w niej pomoc innym, a nie samą pracę związaną ze śmiercią. Dla mnie to misja.
Czy to poczucie misji odbiło się w cenach jakie ustaliłaś?- Myślę, że tak. Najmniejszym elementem oferty jest mowa pożegnalna. Najpierw zbieram wywiad od rodziny, potem piszę, autoryzuję i na koniec wygłaszam ją podczas pogrzebu. Cena takiej usługi mieści się w przedziale 200-250 zł. Do pogrzebu świeckiego przygotowuję w sumie dwie mowy, wygłoszone podczas spotkania w kaplicy i nad grobem. Za taką usługę moi klienci płacą od 350 do 500 zł. Przygotowanie prezentacji ze zdjęciami i wspomnieniami przedstawionej na stypie to koszt 500 zł.
Ceny nie wydają się wysokie, ile czasu poświęcasz na przygotowanie się do pogrzebu?- Nie chciałam, żeby ceny były wysokie, ponieważ uważam, że każdy powinien mieć szansę na osobiste pożegnanie, bez względu na zasobność portfela rodziny. Śmierć bliskich jest niespodziewaną, losową sytuacją, na którą nie jesteśmy przygotowani, również finansowo. Zasiłek pogrzebowy został pomniejszony z 6 tys. zł, do 4 tys. zł. Już bez dodatkowych opcji nie pokrywa wszystkich wydatków. Inną kwestią jest sama specyfika mojej usługi, która jeszcze nie jest znana na rynku. Pytasz o przygotowanie. Jednym z najtrudniejszych elementów mojej pracy jest właśnie czas. Od momentu kiedy rodzina dowiaduje się o śmierci, do pogrzebu mijają najczęściej 3-4 dni. Zanim się do mnie zgłosi minie już pierwszy. Do przygotowania wspomnień muszę przeprowadzić wywiad na temat zmarłej osoby. Wolę to zrobić osobiście, ponieważ tak łatwiej mi stworzyć wspomnienia, które najlepiej oddadzą zmarłego i spełnią oczekiwania rodziny. Z takiego spotkania zabieram swoje notatki i zdjęcia, jeśli tworzę prezentację. Lubię pracować na raty, więc siadam kilka razy do przygotowania mowy. W zależności od tego, kim był zmarły i jakie miał pasje, szukam inspiracji w wierszach, filmach, piosenkach, ciekawych cytatach. Całość pracy może mi zająć od 24 do 48 godzin, w zależności od czasu jaki pozostał do pogrzebu.
Jakie jeszcze trudne aspekty, poza czasem, ma twoja praca? Patrząc z boku wydaje się, że najtrudniejszym elementem jest ciężar emocji, który jednak w jakimś stopniu obciąża również ciebie.- Emocje bliskich po stracie są trudne, ale ja inaczej odbieram swoją rolę. Jestem po to, żeby im w tym wszystkim pomóc. W momencie straty ludziom trudno jest zebrać w sobie motywację, żeby takim pożegnaniem, jakiego chcieliby dla bliskiej sobie osoby, zająć się samodzielnie. Choć jestem bardzo empatyczną osobą, w tym momencie zamiast na emocjach, skupiam się na jak najlepszym zrealizowaniu zadania, które stawia przede mną rodzina. Chciałam zostać psychologiem, niestety na psychologię się nie dostałam i w ostateczności ukończyłam Akademię Wychowania Fizycznego. Jednak teraz po latach wiem, że umiejętność dotarcia do drugiego człowieka, nawet w tak trudnym momencie i wspierania go, to jedna z moich mocnych kompetencji. Dużym problemem w tej pracy jest też zdobycie zleceń. Kontakt z klientem odbywa się pośrednio przez zakłady pogrzebowe i w tym momencie jest to zależne od chęci takiego zakładu. Jeśli wierzy w mój produkt, poleca, nawet nie oczekując niczego w zamian, jeśli jego zdaniem to zbędny dodatek, nie poleca nawet wtedy, jeśli otrzyma z tego tytułu bonifikatę, ponieważ przy tak konkurencyjnych cenach trudno, żeby była wysoka.
Co poza empatią jest potrzebne do dobrego wykonywania pracy mówcy ostatniego pożegnania? Czy wiek i płeć też mają znaczenie?- Wydaje mi się, że wiek nie jest bez znaczenia. Bardzo młode osoby mogą być odbierane za mało "poważnie" w tej pracy. Co do płci to kwestia indywidualnych preferencji rodziny. Niektóre osoby chcą tylko mężczyznę w takiej roli, bo pogrzeb kojarzy im się z osobą księdza i trudno im sobie wyobrazić kobietę, innym jest wszystko jedno, a kolejne preferują kobietę. Co do cech interpersonalnych poza empatią, umiejętnością pracy pod presją czasu i stresu dodałabym jeszcze łatwość wystąpień publicznych, bo jednak mowę prezentujemy przed sporym zgromadzeniem, takt, wysoką kulturę osobistą. Do tego dochodzą umiejętności techniczne: zebrania wywiadu, przygotowania mowy czy prezentacji.
Lubisz swoją pracę?- Lubię to może nie najlepsze słowo, jednak zdecydowanie mogę powiedzieć, że ją szanuję, wykonuję z zaangażowaniem i w zgodzie z moim światopoglądem. Od roku czuję, że robię to, co powinnam, jestem dokładnie tu, gdzie chciałabym być. Do każdego zlecenia podchodzę indywidualnie. Każde pożegnanie jest dla mnie ważne. Zaczynam je od poznania niesamowitej historii ludzi, którzy dla swoich bliskich zawsze będą wyjątkowi, a kończę symbolicznym zapaleniem świeczki w domu, po pogrzebie. Największą motywacją poza odpowiednim uczczeniem zmarłej osoby jest dla mnie świadomość, że może po mojej mowie pożegnalnej choć kilka osób spojrzy inaczej na swoje życie, zacznie szukać w nim większej wartości, wypracuje bardziej satysfakcjonujące relacje lub po prostu skupi się na tym, co faktycznie jest dla nich ważne. Nieważne ile nasze życie będzie trwało, to zawsze jest za mało, żeby je marnować.
Trójmiejski rynek pracy to różnorodność i ciągłe, dynamiczne zmiany. Ciekawe, niszowe profesje i zawody, które w chwilę zdobywają popularność. Chcemy pokazać czytelnikom nie tylko warte poznania profesje, ale także niezwykłych ludzi, którzy z pasją opowiadają o swojej pracy. Temu ma służyć cykl wywiadów "Ciekawe zawody".
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy