Jak uchronić Gdańsk przed skutkami zmian klimatycznych? Na jakich działaniach powinniśmy się skupić, by stawić czoła wyzwaniom przyszłości? Odpowiedzi szuka Gdańskie Forum Zmian Klimatu - inicjatywa Miasta Gdańska, której celem jest aktualizacja założeń miejskiego planu adaptacji do zmian klimatu.
W pierwszej fazie Forum, która odbyła się online w listopadzie 2020 roku, udział wzięło 77 osób. Byli to mieszkańcy, naukowcy i aktywiści. Wypracowano wówczas katalog największych wyzwań i problemów związanych z nadchodzącą katastrofą klimatyczną, z zagrożeniami wynikającymi z rosnącej liczby deszczów nawalnych oraz podnoszenia się poziomu morza na czele.
Druga faza Forum to czas dla powołanej przez prezydent Gdańska
Aleksandrę Dulkiewicz Rady Gdańskiego Forum Zmian Klimatu, która rozpoczęła działalność 22 października w Europejskim Centrum Solidarności.
- To symboliczne, że spotykamy się właśnie tutaj. Działanie i wsparcie, o które chcielibyśmy Państwa prosić, dotyka właśnie solidarności, solidarności z przyszłymi pokoleniami - powiedziała prezydent Gdańska, wręczając nominacje do Rady. - Chcielibyśmy, żeby Państwo dzielili się z nami swoją wiedzą, żebyśmy jako ludzie kreujący politykę w mieście, mieli spojrzenie z różnych stron i mogli świadomie podejmować decyzje.Rada Gdańskiego Forum Zmian Klimatu
W skład Rady weszli: prof.
Jacek Piskozub (Instytut Oceanologii PAN), prof.
Michał Szydłowski (Katedra Hydrotechniki PG), dr
Piotr Szmytkiewicz (Instytut Budownictwa Wodnego PAN), dr
Krzysztof Szczepaniak (Katedra Inwestycji i Nieruchomości UG), dr
Tadeusz Jędrzejczyk (Departament Zdrowia Pomorskiego Urzędu Marszałkowskiego), dr
Magdalena Lazarus (Katedra Taksonomii Roślin i Ochrony Przyrody UG), prof.
Piotr Lorens - Wydział Architektury PG, architekt Miasta Gdańska) oraz prof.
Mirosław Miętus (Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej PIB).
Skład Rady nie jest zamknięty. O zgłaszanie kandydatur poproszono zrzeszonych w niej ekspertów: być może brakuje w niej jeszcze specjalistów z innych dziedzin?
- priorytetyzacja problemów i zagrożeń dla Gdańska w odniesieniu do zagadnień wskazanych podczas pierwszej fazy Forum,
- wskazanie priorytetowych decyzji, które powinny podjąć władze Gdańska w związku ze zmianami klimatu,
- wsparcie miasta w wyborze kierunków ekspertyz i analiz proklimatycznych, konsultowanie polityk miejskich pod kątem klimatu,
- współpraca przy tworzeniu i wprowadzaniu do zarządzania miastem indeksu klimatycznego dla Gdańska
Dyskusja podczas pierwszego spotkania Rady była wielowątkowa. Rozmawiano m.in. o trudnym do wyliczenia bilansie kosztów ekonomicznych i społecznych, podkreślając, że w obliczu zagrożenia skutkami zmian klimatu władze miasta powinny kierować się głównie dobrostanem mieszkańców i szukać metod zabezpieczenia ich przed zagrożeniem, nie oglądając się na rachunek ekonomiczny.
Inwestycje w zieleń i przemyślane decyzje
Członkowie Rady podnieśli także temat zieleni w mieście, która jest doskonałym narzędziem retencji i naturalnym filtrem wychwytującym zanieczyszczenia. Bezcenna jest również zdolność roślinności do miejscowego obniżania temperatur podczas upałów. Ważne jest przemyślenie, gdzie jeszcze są w Gdańsku potrzebne tereny zielone i zabezpieczenie przestrzeni dla ew. parków i zieleńców w dokumentach planistycznych.
Adaptacja do zmian klimatu wymagać będzie wielu decyzji, nie tylko inwestycyjnych. By wybrać właściwą drogę, móc przewidywać zdarzenia i poznać podatność poszczególnych obszarów miasta na zagrożenia, w Gdańsku powinno się przeprowadzać możliwie jak najwięcej różnorodnych pomiarów, a zebrane dane modelować i analizować.
Podkreślono też wagę edukacji społeczeństwa, nie tylko na poziomie najmłodszych pokoleń. Mieszkańcy nie wiedzą, jak skomplikowanym systemem jest miasto, a powinni, ponieważ funkcjonowanie tego "organizmu" coraz częściej będzie przerywane na skutek gwałtownych zdarzeń.
Mając na uwadze nieuchronność wzrostu częstotliwości występowania m.in. gwałtownych wichur i fal upałów, zwrócono uwagę na konieczność zapewnienia zwiększonego wsparcia służb zupełnie od miasta niezależnych, m.in. Państwowej Straży Pożarnej. Zachodzi obawa, że przy obecnej sytuacji kadrowej i sprzętowej, służby mogą nie być w stanie udzielić wystarczającej pomocy, już teraz władze Gdańska powinny rozpocząć z nimi dialog.
Potrzebne są także scenariusze działań na przyszłość, zwłaszcza dla sytuacji spiętrzenia ekstremalnych zdarzeń (np. połączenia szkwału i powodzi).
Drugie spotkanie Rady, z udziałem Piotra Borawskiego, zastępcy prezydenta Gdańska ds. przedsiębiorczości i ochrony klimatu zaplanowano jeszcze w tym roku. Prezydent zaprezentuje działania miasta związane z adaptacją do zmian klimatu, z prośbą o wskazanie priorytetów i ew. potrzeby dodatkowych opracowań, które ułatwią ich wdrożenie.
W przyszłym roku Rada przedstawi scenariusz działań dla miasta na najbliższe lata, który mieszkańcy skonsultują podczas trzeciej edycji Forum - także w 2022 roku. Uzgodniona strategia włączona zostanie do miejskiego planu adaptacji do zmian klimatu.
Koordynację prac Forum powierzono Wydziałowi Środowiska Urzędu Miejskiego w Gdańsku.
Filmy
