• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Pracodawca może odmówić urlopu na żądanie

30 września 2016 (artykuł sprzed 7 lat) 
Urlop na żądanie jest rozwiązaniem tylko w sytuacji nagłej, której pracownik nie mógł wcześniej przewidzieć Urlop na żądanie jest rozwiązaniem tylko w sytuacji nagłej, której pracownik nie mógł wcześniej przewidzieć

Każdemu pracownikowi zatrudnionemu na umowę o pracę przysługuje urlop na żądanie, czyli taki, o którym może poinformować pracodawcę nawet tuż przed początkiem dnia pracy. Sprawdziliśmy, jak dokładnie wygląda kwestia prawna urlopów na żądanie.



Jestem kierownikiem sklepu i zatrudniam 10 kobiet. Co mam zrobić w sytuacji, jeśli każda z nich postanowi wziąć urlop na żądanie? Czy mogę połowie odmówić? W przeciwnym wypadku musiałabym zamknąć sklep - pisze nasza czytelniczka.

Odpowiedzi na to pytanie udzielił mecenas Wojciech Kawczyński z Kancelarii prawnej Kawczyński i Kieszkowski Adwokaci i Radcowie Prawni Sp.p. w Gdańsku.

Wojciech Kawczyński, radca prawny Wojciech Kawczyński, radca prawny
Na początek warto przypomnieć, że urlop na żądanie stanowi część urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikowi, wobec czego ma identyczny z urlopem wypoczynkowym charakter prawny i poza nielicznymi wyjątkami przewidzianymi wyraźnie w ustawie, jak również wynikającymi z charakteru tego uprawnienia (np. obowiązek udzielenia urlopu w terminie wskazanym przez pracownika), stosują się do niego regulacje urlopowe wynikające z Kodeksu pracy.

Zgodnie z jednolitym poglądem Sądu Najwyższego, pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie ze względu na szczególne okoliczności, które powodują, że zasługujący na ochronę wyjątkowy interes pracodawcy wymagałby obecności danego pracownika w pracy w okresie określonym w żądaniu udzielenia urlopu (np. wyrok SN z dnia 28.10.2009 r., II PK 123/09).

"Zasługujący na ochronę wyjątkowy interes pracodawcy" jest oczywiście pojęciem względnym i podlega badaniu przez sąd powszechny odrębnie w każdej sprawie. W podanym przez panią przykładzie można jednak z dużą dozą prawdopodobieństwa stwierdzić, iż zapobiegnięcie konieczności zamknięcia sklepu stanowi właśnie taki "wyjątkowy interes pracodawcy" i w takiej sytuacji pracodawca jak najbardziej ma prawo odmówić udzielenia urlopu na żądanie.

Warto tu zwrócić uwagę, iż żądanie pracownika powinno być zgłoszone najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu, jednak do chwili przewidywanego rozpoczęcia pracy przez pracownika według obowiązującego go czasu pracy w danym zakładzie pracy (wyrok SN z 7 listopada 2013 r., SNO 29/13). Zachowanie pracownika polegające na opuszczeniu miejsca pracy, po wystosowaniu żądania urlopu po kilku godzinach świadczenia pracy w tym właśnie dniu, należy traktować jako bezprawne, tj. naruszające podstawowy obowiązek pracowniczy w postaci konieczności przestrzegania ustalonego u pracodawcy czasu pracy (wyrok SN z 7 lutego 2008 r., II PK 162/07).

Ile wziąłeś dni urlopu na żądanie w tym roku?

Warto również wskazać na pogląd doktryny prawnej, iż urlop na żądanie jest w istocie zwolnieniem pracownika z obowiązku świadczenia pracy w czasie dogodnym dla pracownika, ale z powodów, których pracownik nie mógł wcześniej przewidzieć - i w związku z tym - nie był w stanie zaplanować dnia wolnego lub dni wolnych od pracy (np. red. M.M. Gersdorf, Kodeks pracy, komentarz, wyd. II, LexisNexis 2014). Również ta okoliczność powinna być brana pod uwagę przez sąd przy ustalaniu zasadności odmowy pracodawcy udzielenia takiego urlopu, szczególnie w okolicznościach niniejszej sprawy, gdzie o "Czarnym strajku" wiadomo od dłuższego czasu.

Czy pracodawca musi uzasadnić odmowę, czy nie ma takiego obowiązku?

Od 2008 r. w orzecznictwie Sądu Najwyższego przeważa pogląd, iż pracownik musi nie tylko zgłosić chęć skorzystania z urlopu na żądanie, ale też uzyskać zgodę pracodawcy na skorzystanie z urlopu na żądanie (m.in. wyrok SN z dnia 16.09.2008 r., II PK 26/08).

Z powyższego wynika, iż skoro pracodawca nie musi w ogóle odnosić się do żądania udzielenia urlopu i w takim przypadku pracownik powinien stawić się do pracy, to tym bardziej pracodawca nie musi uargumentować odmowy w przypadku udzielenia takowej.

Dla usunięcia wszelkich wątpliwości i z ostrożności warto jednak wprost przekazać pracownikowi informację o odmowie udzielenia urlopu, a także powołać się na konieczność ochrony wyjątkowego interesu pracodawcy, jeśli nawet nie konkretnie, to przynajmniej w sposób ogólny.

Co grozi pracownikowi, jeśli takiego nakazu nie wykona i nie stawi się do pracy?

W pewnych przypadkach rozpoczęcie urlopu przez pracownika przed udzieleniem go przez pracodawcę może być uznane za nieusprawiedliwioną nieobecność w pracy, będącą ciężkim naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych w rozumieniu art. 52 § 1 pkt 1 k.p. (m.in. wyrok SN z dnia 16.09.2008 r., II PK 26/08).

Tym bardziej w przypadku odmowy udzielenia urlopu na żądanie przez pracodawcę, pracownik ma obowiązek stawić się w pracy, w przeciwnym razie istnieją podstawy do uznania, iż dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, co uprawnia pracodawcę do powzięcia środków dyscyplinarnych - udzielenie upomnienia, nagany, a w pewnych uzasadnionych wypadkach nawet rozwiązanie dyscyplinarne umowy o pracę.

Czy pracodawca może udzielić urlopu na żądanie części wybranych pracowników bez podania uzasadnienia, dlaczego nie udzielił urlopu reszcie?


Co do zasady, nic nie stoi na przeszkodzie, żeby udzielić urlopu na żądanie jedynie części wybranych pracowników. Każdy wniosek rozpatrywany powinien być bowiem przez pracodawcę indywidualnie, wobec czego decyzje pracodawcy co do poszczególnych wniosków mogą być odmienne (ponownie podkreślenia jednak wymaga, iż w każdym stanie faktycznym "wyjątkowy interes pracodawcy" jest odrębnie badany przez sąd, a zatem rozstrzygnięcie w różnych okolicznościach może się różnić).

O ile jednak odmowa udzielenia urlopu na żądanie pojedynczemu pracownikowi nie wymaga uzasadnienia, to już brak uzasadnienia decyzji o udzieleniu urlopu na żądanie jedynie kilku pracownikom i odmowie udzielenia tego urlopu innym pracownikom - szczególnie w sytuacji, gdy wszyscy ci pracownicy są równie istotni dla funkcjonowania zakładu pracy - może być w pewnym zakresie ryzykowny. W dalszym ciągu pracodawca nie ma takiego ustawowego obowiązku, jednak takie uzasadnienie w pewnym zakresie jest wskazane w celu zapobiegnięcia powstaniu ewentualnych zarzutów co do dyskryminacji bądź nierównego traktowania pracowników.

W tym zakresie warto uzasadnić przynajmniej sposób, w jaki pracodawca dokonał wyboru pracowników, którym udziela urlopu na żądanie, m.in. ustalić pewne obiektywne kryteria udzielania urlopów na żądanie, np. kryterium wpłynięcia wniosku o udzielenie tego urlopu.

Urlop na żądanie nie przysługuje jednak wszystkim pracownikom. Tytułem przykładu wskazać należy, iż urlop na żądanie nie przysługuje tym spośród nauczycieli, w stosunku do których stosuje się Kartę Nauczyciela. Jest to zdecydowana większość nauczycieli zatrudnionych w publicznych placówkach edukacyjnych.
kawczynski i kieszkowski adwokaci i radcowie prawni sp.p.

Opinie (83)

  • Stronnicza opinia

    Mecenas Kawczyński ewidentnie stoi po stronie pracodawców powołując się na wybrane wyroki SN. Równie dużo jest wyroków SN potwierdzających, że pracownik może zgłosić UNŻ nawet po rozpoczęciu czasu pracy, bez zgody pracodawcy.

    • 34 1

  • A co piszą inni... (2)

    Pracownik może zgłosić żądanie udzielenia urlopu do końca dnia (kalendarzowego) jego rozpoczęcia, a więc nawet już po upływie tych godzin, w których miał pracować (K. Jaśkowski, E. Maniewska: Kodeks pracy. Komentarz. Ustawy towarzyszące z orzecznictwem, Europejskie prawo pracy z orzecznictwem. Tom I. Kraków 2006, uwagi do art. 1672 k.p.)

    albo do końca swojej dniówki roboczej (E. Chmielek-Łubińska: Urlop na żądanie pracownika, PiZS 2003 nr 3, s. 27)

    lub do końca godzin pracy zakładu w dniu kalendarzowym rozpoczęcia wykorzystywania urlopu (Kodeks pracy. Komentarz, pod red. W. Muszalskiego, Warszawa 2005, uwagi do art. 1672 k.p.).

    • 24 0

    • Mamy 2016 a nie 2003

      • 4 0

    • Zgłosić zawsze można

      Z tego nie wynika nic więcej.

      • 1 0

  • Jak nie urop to zwolnienie (2)

    Jak nie urlop to zwolnienie nie bujmy się wziąć wolnego w poniedziałek, chodzi o naszą wolność. A właściciel sklepu niech sam stanie za ladą to może da pracownicom podwyżki.

    • 23 16

    • Głupia kwoka.

      • 6 3

    • "bujmy"? Zakładam że autorka wpisu wcale nie ma pracy...

      • 3 0

  • A jak zachlalem? Przecoez mając dwa promile nie moge pracowac...

    • 15 2

  • hrabio

    Panienki pójdą do lekarza , gdzie posiedzą cały dzień i zamiast czarnego będzie biały poniedziałek.

    • 18 0

  • dziewczyny nie dajcie się zastraszyc!!

    Ktos tu chyba się boi czarnego protestu w poniedzialek !!! :) nie damy się!

    • 22 8

  • Ile wziąłeś dni urlopu na żądanie w tym roku ?

    dzisiaj
    przedtem w poniedziałek (kacowe)
    w poprzedni poniedziałek (zaspałem a mam na 11)

    mamy zaraz październik, więc
    10 x ...
    a będzie tego z 50 razy

    mój wspólnik podobnie, ale
    on ma przedkacowe piątki

    chodzimy w kratkę
    jak nam się chce
    w końcu na swoim
    i tak siedzimy w sklepie
    a klienci są
    ale większość przez internet
    to w domu też mogę sprzedawać

    nigdy nie pracowałem u kogoś
    jak to jest ?
    moje dziecko nażarło się kredek świecowych i wymiotuje
    albo
    ten mój mały od rana okupuje wc

    a tak czasami mam
    przecież go nie zostawię samego na chacie !
    żeby chomika zagryzł !
    ma dopiero 3 lata
    chomik
    junior ma 2 i pół

    a jak jest zdrowy to jest ze mną
    od 11 do 15, potem stara eee znaczy jego mama go zabiera na zakupy
    czy tam czort wie gdzie

    • 6 5

  • Trojmiasto idz do kosciola pisac felietony ..

    A co Trojmiasto tez stoi po stronie Kleru - tfuuuu juz was nie czytam ... usuwam was ..

    • 8 9

  • Biedronka

    Pracuje na kasie w Birdronce- ohoh pewnie slascicielem tez jest facet - wiec sobie zejde z kasy na 3 godziny i co mi zrobisz??? Nie zabijesz itp... juz rzad mnie chce zabic .... wiec musicie wlasciciele Biedronki poradzic sobie sami ... dziewczyny w Lidlu i Biedronkach schodzimy z Kas na 3 godziny - w nosie mamy facetow .

    • 14 5

  • Nie planowany urlop

    Czy pracodawca bez uprzedzenia z pracownikiem wciska mu urlop jest zgodne z prawem? I to z dnia na dzień?

    • 12 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Ludzie biznesu

Jacek Kajut

Z wykształcenia inżynier elektryk, zbudował i rozwija jedną z najsilniejszych marek branży...

Najczęściej czytane