Eksperci z Forum Obywatelskiego Rozwoju przedstawili zestawienie wydatków publicznych za poprzedni rok w przeliczeniu na mieszkańca Polski. Okazuje się, że wyszło prawie po 30 tys. zł na obywatela. Za co najwięcej zapłacili podatnicy w 2020 roku?
Już po raz dziesiąty Forum Obywatelskiego Rozwoju publikuje "Rachunek od państwa", czyli zestawienie wydatków publicznych za poprzedni rok w przeliczeniu na mieszkańca Polski niezależnie od wieku. Ile wyniósł za 2020 rok? W przeliczeniu na mieszkańca Polski 29 754 zł i był o 4550 zł wyższy niż rok wcześniej. Wbrew pozorom największym obciążeniem dla finansów publicznych w 2020 roku nie były wydatki na powstrzymanie i walkę ze skutkami pandemii COVID-19, w tym rekompensaty za lockdown. Wydatki na powstrzymanie i walkę ze skutkami pandemii COVID-19 wyniosły 2722 zł na obywatela, co oznacza, że za aż 40 proc. wspomnianego przyrostu odpowiadają wydatki niezwiązane z pandemią.
Największą kategorią wydatków publicznych były, jak co roku, emerytury i renty. Przeciętny mieszkaniec Polski wydał na nie 7521 zł, a jeśli doliczyć do nich trzynaste emerytury - 7830 zł. To o wiele
więcej niż na liczone łącznie dwie kolejne kategorie wydatków - ochronę zdrowia (3024 zł) oraz edukację i naukę (2991 zł).
- W FOR od lat proponujemy ograniczenie wydatków emerytalnych przez podniesienie wieku emerytalnego, zlikwidowanie przywileju wcześniejszych emerytur, włączenie rolników, żołnierzy, policjantów, sędziów i prokuratorów do powszechnego systemu emerytalnego, a także zaniechanie kolejnych przywilejów, jak "trzynaste" i "czternaste" emerytury. Należy też zauważyć, że tak chętnie postulowane przez wielu polityków ograniczenie wydatków na administrację (1334 zł) nie może wystarczyć do sfinansowania znaczącego wzrostu wydatków na inne kategorie. Same "flagowe" programy rządu - "500+" i "trzynastki" - kosztowały 1371 zł - mówi Rafał Trzeciakowski, ekonomista FOR.
Podkreślenia wymaga to, że wydatki mieszczące się w ramach modelu państwa "nocnego stróża", czyli na wojsko, policję, sądy i administrację, wyniosły w przeliczeniu na przeciętnego mieszkańca Polski jedynie 3382 zł.
- Wydatki państwa to nie tylko wydatki budżetu państwa, lecz także samorządów, NFZ, FUS zarządzanego przez ZUS, KRUS i wielu innych podmiotów. Choć zdecydowana większość wydatków publicznych przypada na kilka instytucji, to należy pamiętać, że cały sektor finansów publicznych obejmuje ponad 61 tys. różnych jednostek. Należą do niego liczne szkoły, uczelnie, szpitale, a także podmioty takie jak np. zarządy cmentarzy komunalnych, parki miejskie czy studia filmowe "TOR", "ZEBRA", "KADR". Ze względu na niemożność pozyskania danych dla wszystkich 61 tys. podmiotów oraz skorygowania przepływów między nimi "Rachunek od państwa" zawiera pozycję bilansującą "Inne" - tłumaczy Rafał Trzeciakowski.Należy zaznaczyć, że w 2020 roku rząd "wyprowadził" istotną część wydatków poza instytucje objęte ustawą o finansach publicznych, a w związku z tym podlegające kontroli społeczeństwa oraz parlamentu i Najwyższej Izby Kontroli w ramach procesu budżetowego. Mowa tu o wydatkach Polskiego Funduszu Rozwoju oraz finansowaniu Funduszu przeciwdziałania COVID-19 przy Banku Gospodarstwa Krajowego.
I jeszcze coś na koniec. W 2020 roku łączne wydatki publiczne w przeliczeniu na mieszkańca były o 5325 zł wyższe od dochodów. Dług publiczny wzrósł do 34 057 zł na osobę (czyli o 6521 zł), przy czym ponad 1/6 zadłużenia, tj. ok. 5920 zł na mieszkańca, to dług poza konstytucyjną definicją i poza kontrolą parlamentu.
Jak powstaje zestawienie?
"Rachunek od państwa" przedstawia wydatki państwa w przeliczeniu na mieszkańca Polski. Choć jest to bardzo uproszczony obraz. Wielkość płaconych przez konkretną osobę podatków i składek zależy od tego, ile ona zarabia i co kupuje. Na przygotowanym przez FOR portalu SprawdzPodatki.pl każdy może sprawdzić, ile od danego wynagrodzenia trzeba oddać państwu w podatkach i składkach. Wskazując dodatkowo robione przez siebie zakupy, każdy może otrzymać swój własny, zindywidualizowany rachunek od państwa. Większość wykorzystywanych danych jest szacunkowa. "Rachunek od państwa" powstaje w okresie składania deklaracji podatkowych, kiedy większość instytucji wchodzących w skład sektora finansów publicznych nie opublikowała jeszcze ostatecznych sprawozdań finansowych - w szczególności nie jest jeszcze dostępne sprawozdanie z wykonania budżetu państwa. Dlatego dane opierają się częściowo o planowane wydatki, które nie zawsze są w pełni realizowane - szczególnie w tak nietypowym okresie jak rok pandemii COVID-19.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy