Wirtualny prosument - nowy impuls wzrostowy dla polskiej zielonej energetyki

2 września 2021 (artykuł sprzed 2 lat)

Opinie

Dzięki nowym przepisom łatwiej będzie inwestować i korzystać z fotowoltaiki znajdującej się nawet daleko od naszego miejsca zamieszkania.

Postępujące zmiany na rynku energii od dawna nie są już tematem zarezerwowanym dla wielkich spółek energetycznych. Wszechobecni sprzedawcy paneli fotowoltaicznych pukali już chyba do każdych drzwi. Każdy z nas przynajmniej słyszał o "Zielonym Ładzie" w debacie publicznej lub widział pojawiające się nowe - zielone - taryfy u swojego operatora energetycznego.

Polacy coraz chętniej dokładają do zielonej transformacji swoją cegiełkę. I chciałoby się powiedzieć, że celem dla wielu jest redukcja emisji CO2 oraz zmniejszenie zależności kraju od wykorzystania paliw kopalnych. W przeważającej większości przypadków jednak powody są dużo bardziej prozaiczne i na wskroś pragmatyczne: oszczędność na kosztach energii elektrycznej. Według danych portalu wnp.pl nasz kraj znajduje się obecnie na 4. miejscu w Unii Europejskiej pod względem rocznego przyrostu mocy pochodzącej z fotowoltaiki. Niezależnie od ideologii przyświecającej pionierom, jest to dobry kierunek w walce o jakość naszego środowiska. Oraz powietrza, którym oddychamy.

Instalacja paneli PV oznacza, że stajemy się prosumentem. Czyli podmiotem, który jednocześnie produkuje i konsumuje wyprodukowane dobra (w tym przypadku - energię elektryczną). Ta forma wdrażania "zielonych" rozwiązań energetycznych jest możliwa w sytuacji, w której podmiot ma możliwości przestrzenne (na terenie dachu posiadanego budynku/działki) na montaż paneli fotowoltaicznych.

A jeżeli osoba/firma nie ma gdzie zainstalować swoich paneli PV?

Rynek nie śpi, więc działają już (i krzyczą do nas twarzami aktorów z billboardów czy telewizji) firmy oferujące wehikuły inwestycyjne oparte na grupowych inwestycjach w fotowoltaikę. Podmioty te, zbierają pieniądze od indywidualnych inwestorów, oferując określony zwrot z inwestycji. Środki z emisji akcji (lub tokenów) przeznaczają na budowę farm fotowoltaicznych, które następnie sprzedają prąd np. poprzez aukcje organizowane przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki lub umowy PPA do firm. Jest to rozwiązanie, które przyczynia się do rozwoju zielonej energetyki w Polsce, jednakże udziałowiec w tym modelu pozostaje bierny. Co więcej, w tym modelu biznesowym prąd sprzedawany jest po cenie hurtowej - dużo niższej niż ta, którą każdy z nas płaci w rachunkach za prąd.

Nie śpi również Unia Europejska, nowelizując swoje przepisy o OZE (dyrektywa RED II [1]) i to dzięki nim kolejni mieszkańcy będą mogli zaangażować się w transformację energetyczną w nowatorskiej formule Wirtualnego Prosumenta.

Kim jest wirtualny prosument?

Według propozycji ustawy, zgłoszonej w zeszłym miesiącu do sejmu przez grupę posłów pod przewodnictwem Jadwigi Emilewicz [2] "Prosumenta Wirtualnego energii odnawialnej" definiujemy jako:

"[...] odbiorcę końcowego wytwarzającego energię elektryczną wyłącznie z odnawialnych źródeł energii na własne potrzeby w instalacji odnawialnego źródła energii przyłączonej do sieci dystrybucyjnej w innym miejscu niż miejsce dostarczania energii elektrycznej do tego odbiorcy, która jednocześnie nie jest przyłączona do sieci dystrybucyjnej za pośrednictwem wewnętrznej instalacji elektrycznej budynku wielolokalowego, pod warunkiem że w przypadku odbiorcy końcowego niebędącego odbiorcą energii elektrycznej w gospodarstwie domowym, wytwarzanie to nie stanowi ponadto przedmiotu przeważającej działalności gospodarczej określonej zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej;"

A w praktyce?

Prosument Wirtualny oznacza możliwość nabycia przez konsumentów praw do określonej części produkcji energii ze źródła odnawialnego, które jest oddalone od miejsca poboru energii. Na przykład farmy fotowoltaicznej zbudowanej w idealnie nasłonecznionym miejscu z dala od naszego domu czy firmy.

Dlaczego to takie ważne?

Wirtualny prosument prowadzi do zdemokratyzowania dostępu do taniej zielonej energii:

Niezależnego od możliwości lokalowych danego podmiotu (mieszkańcy bloków na równi z posiadaczami domów jednorodzinnych, przedsiębiorcy z kamienic na równi z prowadzącymi działalność na działkach pod miastem),
Niezależnego od propozycji inwestycyjnej tego czy innego inwestora (w obecnej chwili inwestycje w farmy PV oferowane są na procent znacząco niższy niż realne korzyści, jakie można z tej inwestycji uzyskać),
Niezależnego od potencjalnych zmian punktu poboru energii (przeprowadzka lub zmiana miejsca prowadzenia działalności gospodarczej nie mają wpływu na fakt pozostania prosumentem. Dzięki czemu wirtualny prosument ma dużo większą zwinność lokalową w przeciwieństwie do właścicieli instalacji lokowanych na własnych posesjach),
Pozwalającego na utrzymanie wszelkich benefitów związanych z byciem prosumentem (takich jak dofinansowania, ulgi i inne instrumenty oferowane przez Państwo/UE podmiotom generującym energię ze źródeł odnawialnych).

Model ten umożliwia również wykorzystanie dostępnych na rynku, komercyjnych instrumentów finansowych w celu nabycia praw/udziałów w instalacjach. W przeciwieństwie do funduszy inwestycyjnych czy tokenów, jednorazowa płatność będzie mieć alternatywę w postaci np. leasingu zmniejszającego konieczne zaangażowanie kapitałowe po stronie przedsiębiorcy, decydującego się na zostanie wirtualnym prosumentem.

Czy to się wydarzy? Na pewno tak.

Cytując Politykę Energetyczną Polski 2040: "Przewiduje się do 2030 r. ok. pięciokrotny wzrost liczby prosumentów i zwiększenie do 300 liczby obszarów zrównoważonych energetycznie na poziomie lokalnym. Dla bezpieczeństwa pracy KSE w przyszłości przyłączenia niestabilnego źródła energii będzie powiązane z obowiązkiem zapewnienia bilansowania w okresach, gdy OZE nie dostarcza energii elektrycznej do sieci. Mechanizmy wsparcia OZE będą w uprzywilejowanej pozycji stawiać rozwiązania zapewniające maksymalną dyspozycyjność, z relatywnie najniższym kosztem wytworzenia energii oraz zaspokajające lokalne potrzeby energetyczne, jak również rozwiązania hybrydowe łączące różne technologie OZE, samobilansowanie np. z wykorzystaniem magazynów energii."

W oparciu o badania rynku zrealizowane przez Clean Energy Fund można zauważyć, że wzrost mocy farmy fotowoltaicznej zmniejsza koszt generowanej przez nią energii (łatwiej jest budować i zarządzać większymi farmami). Dodatkowo instalacja off-site (poza miejscem użytkowania prądu) jest też bezpieczniejsza. Stawiane są jej wyższe standardy i jest częściej kontrolowanym obiektem niż "przydomowa kogeneracja", która - jak wynika z artykułu BI - jest częstym obiektem występowania pożarów w Polsce i innych krajach Europy.

Jednostka kWp określa ile energii elektrycznej (1 kWh) jest w stanie wyprodukować dany panel lub cała instalacja fotowoltaiczna.

Co z tym robimy jako DIH (dih4.ai)?

Dla Polski wprowadzenie modelu Wirtualnego Prosumenta to szansa na przyspieszenie transformacji energetycznej. Oznacza on również - od strony sieci elektroenergetycznej - konieczność rozwiązania kwestii bilansowania skoków energii, związanej z cyklem wytwarzania energii z paneli słonecznych w Polsce, jednak dla obywateli i firm nie mających wcześniej możliwości, przynosi nieznane wcześniej korzyści w postaci:

zmniejszenia lub wyeliminowania kosztów zakupu energii elektrycznej (dla pragmatyków),
zadbania o środowisko naturalne - do 100 proc. energii przez nich wykorzystywanej będzie pochodziła z OZE (dla ideologów).

Polskie Huby Innowacji Cyfrowych (z ang. Digital Innovation Hubs) powstały po to, żeby wspierać transformację cyfrową przedsiębiorstw. W gdańskim dih4.ai, będącym jednym z pięciu pilotażowych DIH w Polsce, w ramach programu Ministerstwa Rozwoju i Technologii - zajmując się na co dzień wspieraniem firm w transformacji cyfrowej i wdrażaniu Przemysłu 4.0 - zdecydowaliśmy, że idea Wirtualnego Prosumenta jest jednym z ważnych aspektów transformacji przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju i zielonej energetyki. A przede wszystkim - najbardziej demokratycznym i najłatwiejszym do skalowania w przedsiębiorstwach niezależnie od ich wielkości czy profilu działania. Wirtualny Prosument tworzy również potencjał nowego i skutecznego kanału sprzedażowego dla deweloperów realizujących inwestycje w farmy fotowoltaiczne w różnej skali.

Widząc ogromny potencjał wdrożeniowy modelu Wirtualnego Prosumenta i przewidując jego znaczący wpływ na rynek PV w sektorach MSP, jak i jednostkach terytorialnych, zdecydowaliśmy się na podjęcie współpracy z zespołem Clean Energy Fund (www.cleanenergyfund.pl), który zaproponował pierwsze w skali Polski skuteczne rozwiązanie, implementujące tę koncepcję (poparte odpowiednimi kalkulacjami, szacunkami, badaniem rynkowym oraz rozpoznaniem prawnym).

W obecnej chwili - dzięki naszemu osadzeniu rynkowemu w ramach Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej - jesteśmy ambasadorem i aktywnym promotorem tej idei na wielu frontach:

prowadzimy już rozmowy z dostawcami rozwiązań PV (spółka Stilo Energy), którzy widzą dużą korzyść biznesową w standaryzacji wdrażanych realizacji pod większe instalacje,
edukujemy zwracających się do nas z prośbą o wsparcie przedsiębiorców o nadchodzącej możliwości tego rodzaju inwestycji,
aktywnie poszukujemy partnerów wykonawczych, dla których inwestycji możliwym będzie wdrożenie tego modelu jako sposobu pozyskania klientów.

Chętnie nawiązujemy dialog z każdą z firm po stronie dostaw technologii PV, jak i potencjalnych prosumentów. W obecnym stadium projektu pracujemy nad maksymalizacją zasięgu wdrażanej koncepcji, więc zdanie każdego z interesariuszy rynkowych daje nam bardzo cenną wiedzę wsadową. Chętnie też podzielimy się wiedzą i skierujemy firmy na odpowiednią ścieżkę, która pozwoli w pełni wykorzystać transformację rynku fotowoltaicznego w kraju.

Masowe przejście na bardziej ekologiczne źródła energii spowoduje wyższe ceny energii, a jednocześnie wzrost ceny sprawia, że instalacje fotowoltaiczne staną się bardziej opłacalne. Zmiana jest jednak nieunikniona i wynika z polityki Europejskiej i Krajowej. W kolejnych latach przewiduje się wzrost cen energii elektrycznej.

Co dalej?

Projekt ustawy o wirtualnym prosumencie jest implementacją art. 2 pkt 15 i art. 21 ust. 1 i 4-6 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (Dz. Urz. UE L 328 21.12.2018, str. 82, z późn. zm) (dalej jako "dyrektywa RED II"), zgodnie z którym zmiany w przepisach, ułatwiające transformację energetyczną Państw Członkowskich, mają zostać wprowadzone do końca roku 2021.

W najbliższych miesiącach złożony projekt ustawy będzie konsultowany i przejdzie przez kolejne komitety Rady Ministrów. Z pewnością będzie to burzliwy okres, któremu towarzyszyć będą zmiany na rynku energii odnawialnej. Na przykładzie wcześniejszych rewolucji w energetyce można jednak śmiało stwierdzić, że ci którzy najszybciej zaadaptują się do nowych warunków będą w stanie osiągnąć największe korzyści w nowej rzeczywistości.

Przedsiębiorców zainteresowanych tematem zapraszamy do kontaktu przez stronę https://doradztwo.dih4.ai. Postaramy się udzielić dodatkowych informacji o tym modelu i wesprzeć Państwa w realizacji celów związanych z przygotowaniami do wdrożenia modelu Wirtualnego Prosumenta. Osoby fizyczne zainteresowane inwestycją zachęcamy do kontaktu przez stronę www.cleanenergyfund.pl.

[1] https://eur-lex.europa.eu/legal- content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32018L2001&from=en [2]https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/Projekty/9-020-578-2021/$file/9-020-578- 2021.pdf

* możliwość dodania komentarzy lub jej brak zależy od decyzji firmy zlecającej artykuł