• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Zmiana wymiaru etatu a prawo do otrzymania odprawy

Andrzej Fortuna
21 listopada 2022 (artykuł sprzed 1 roku) 
Opinie (3)
Różnego rodzaju odprawy związane z ustaniem zatrudnienia mogą przewidywać przepisy branżowe albo wewnętrzne regulacje obowiązujące u danego pracodawcy. Różnego rodzaju odprawy związane z ustaniem zatrudnienia mogą przewidywać przepisy branżowe albo wewnętrzne regulacje obowiązujące u danego pracodawcy.

Zmiana wymiaru etatu a prawo do odprawy. Niższy wymiar etatu z zachowaniem tego samego wynagrodzenia to bardzo przyjemna perspektywa. Taką właśnie propozycję dostała nasza czytelniczka. Obawia się jednak, że może mieć ona nieprzyjemne konsekwencje w przyszłości. Czy ma rację?



Porady prawne w serwisie Praca



Pracodawca ustnie zaproponował mi zmianę warunków pracy - z pełnego etatu na 4 dni w tygodniu bez zmiany wynagrodzenia. Jestem sekretarką i pracownikiem administracyjnym. Pracuję w tej firmie 13 lat. Zatrudniamy 20 pracowników. Chcę pracować. Czy po kilku miesiącach od przyjęcia zmiany etatu, jeśli pracodawca będzie chciał mnie zwolnić, to przysługuje mi odprawa?

Zmiana etatu a odprawa



Na pytanie odpowiada Andrzej Fortuna - radca prawny z kancelarii Radcy Prawnego Fortuna

Andrzej Fortuna, radca prawny Andrzej Fortuna, radca prawny
W pierwszej kolejności należy odnieść się do kwestii ustnej zmiany warunków pracy. Co do zasady taka zmiana jest możliwa. Potwierdził to Sąd Najwyższy m.in. w wyroku z dnia 18 listopada 2014 r., sygn. akt II PK 2/14, wskazując, iż "Zmiana warunków umowy o pracę może zostać dokonana na mocy porozumienia stron. Z kolei, co do zasady, porozumienie to może zostać zawarte przez każde zachowanie się stron, które ujawnia ich wolę w sposób dostateczny (art. 60 k.c. w związku z art. 300 k.p.), a więc również per facta concludentia". Jednakże należy zwrócić uwagę, że w przypadku, kiedy strony w umowie o pracę zastrzegły, iż jej zmiana lub uzupełnienie wymagają dla swej ważności formy pisemnej, wówczas skuteczne dokonanie zmiany umowy o pracę wymaga zachowania zastrzeżonej formy pisemnej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 września 1997 r., sygn. akt I PKN 250/97).

Pracownik przy tym, co do zasady, nie musi przyjąć pochodzącej od pracodawcy propozycji zawarcia porozumienia zmieniającego warunki umowy o pracę, niemniej w razie odmowy pracownika pracodawca ma prawo zastosować tzw. wypowiedzenie zmieniające, które jest formalnym trybem jednostronnego wprowadzania przez pracodawcę zmian do treści umowy o pracę, z zachowaniem okresu wypowiedzenia i z prawem pracownika do zaskarżenia decyzji pracodawcy do sądu pracy. Jeśli pracownik nie przyjmie zmienionych warunków, jego umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu wypowiedzenia.

Odnosząc się natomiast już bezpośrednio do kwestii odprawy, w pierwszej kolejności należy wskazać, iż przepisy dotyczące tej materii zostały m.in. uregulowane w ustawie z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1969, ze zm.). Ustawa przewiduje wypłatę odprawy zarówno w przypadku zwolnień grupowych, jak i w przypadku zwolnienia indywidualnego.

Ustawę stosuje się do pracodawców, którzy zatrudniają co najmniej 20 osób. Istotnym jest to, że przy ustalaniu liczby zatrudnionych pracowników nie ma znaczenia, czy świadczą oni pracę w pełnym, czy niepełnym wymiarze czasu pracy, bądź czy faktycznie realizują obowiązki wynikające z zawartego stosunku pracy, czy też np. przebywają na urlopie bezpłatnym lub wychowawczym. Trzeba jednak pamiętać, że do stanu zatrudnienia nie wlicza się tutaj osób zatrudnionych na podstawie stosunków cywilnoprawnych (np. umowa zlecenie, umowa o dzieło).

Zwolnienie grupowe - kiedy ma miejsce?



Ze zwolnieniem grupowym mamy do czynienia w sytuacji, kiedy pracodawca, zatrudniający co najmniej 20 pracowników, w drodze wypowiedzenia rozwiązuje stosunki pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jeżeli w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienie obejmuje co najmniej:
  1. 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników,
  2. 10 proc. pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 pracowników,
  3. 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników.

Powyższe odnosi się również do rozwiązania stosunków pracy z pracownikami na mocy porozumienia stron. Jednakże włączenie tych pracowników do ogólnej puli zwalnianych w trybie zwolnień grupowych następuje po spełnieniu dwóch przesłanek, a mianowicie: pracownicy są zwalniani na mocy porozumienia stron z inicjatywy pracodawcy, a ich liczba nie jest mniejsza niż 5. Rozwiązanie stosunków pracy na podstawie porozumienia stron z co najmniej 5 pracownikami upoważnia wliczenie ich do ogólnej puli zwolnień grupowych. Liczba mniejsza niż 5 kwalifikuje je jako zwolnienia indywidualne.

Zwolnienie indywidualne - kiedy występuje?



Czy pracujesz na pełen etat?

Zwolnienie indywidualne występuje natomiast w przypadku konieczności rozwiązania przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jeżeli przyczyny te stanowią wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy lub jego rozwiązanie na mocy porozumienia stron, a zwolnienia w okresie nieprzekraczającym 30 dni obejmują mniejszą liczbę pracowników niż liczbę wskazaną przy zwolnieniach grupowych. Przy zwolnieniu indywidualnym zatem nacisk położony jest na wyłączność przyczyny nieleżącej po stronie pracownika.

Przyczyny nieleżące po stronie pracownika to w szczególności np. konieczność ograniczenia zatrudnienia ze względów ekonomicznych, zmiana produkcji lub zakresu działania pracodawcy, przekształcenia własnościowe, przyczyny organizacyjne, techniczne czy też likwidacja pracodawcy lub ogłoszenie upadłości.

Od kurierów po kelnerów. Świąteczne rekrutacje ruszyły Od kurierów po kelnerów. Świąteczne rekrutacje ruszyły
W przypadku rozwiązania stosunku pracy w ramach zwolnienia grupowego lub zwolnienia indywidualnego - w powyżej opisanym znaczeniu - pracownikowi przysługuje odprawa pieniężna w wysokości uzależnionej od stażu pracy u danego pracodawcy. Jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat, odprawa przysługuje w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia. Przy stażu pracy wynoszącym od 2 do 8 lat - odprawa wynosi wysokość dwumiesięcznego wynagrodzenia, natomiast w razie stażu krótszego niż 2 lata - wysokość jednomiesięcznego wynagrodzenia. Ustala się ją według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Jednocześnie jednak wysokość odprawy pieniężnej nie może przekraczać kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy (choć na czas epidemii oraz czas stanu zagrożenia epidemicznego limit ten w niektórych przypadkach został obniżony do wysokości 10-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę).

Wymiar etatu a prawo do odprawy



Podsumowując, jeśli w przyszłości ewentualne rozwiązanie stosunku pracy z czytelniczką będzie motywowane przyczynami nieleżącymi po jej stronie, a pracodawca zachowa na dzień wypowiadania umów stan zatrudnienia 20 osób - czytelniczce będzie przysługiwać stosowna odprawa. Wymiar etatu nie ma znaczenia dla nabycia praw do odprawy.

Poznaj trójmiejskich pracodawców



Należy jednak mieć na uwadze, że przepisy prawa pracy przewidują także inne odprawy. W samym Kodeksie pracy uregulowano odprawę emerytalno-rentową. Zgodnie z art. 921 Kodeksu pracy "pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia". Odprawa należy się niezależnie od tego, kto rozwiązał stosunek pracy - istotny jest jedynie związek przyczynowy, czasowy lub funkcjonalny pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy a przejściem pracownika na emeryturę bądź rentę. Wymiar etatu nie ma znaczenia dla samego nabycia prawa do takiej odprawy, zatem zmniejszenie wymiaru etatu nie będzie pozbawiało czytelniczki prawa do takiej odprawy - jeśli oczywiście spełniona będzie przesłanka przejścia na emeryturę bądź rentę.

Na marginesie należy też wspomnieć, że różnego rodzaju odprawy związane z ustaniem zatrudnienia mogą też przewidywać przepisy branżowe albo wewnętrzne regulacje obowiązujące u danego pracodawcy. Raczej nie jest w tym zakresie praktykowane uzależnianie prawa do odprawy od wymiaru etatu - niemniej należy każdorazowo zapoznać się ze szczegółowymi warunkami danej odprawy, aby móc rozstrzygnąć tę kwestię na gruncie konkretnego przypadku.
Porady prawnika Porady prawnika

Masz wątpliwości dotyczące działań firmy, która cię zatrudnia? Nie wiesz jak postąpić w sporze z pracodawcą, jakie możliwości pozostawia ci prawo pracy? A może po prostu jest temat, który cię nurtuje i chcesz poznać zastosowanie bieżących przepisów? Prześlij swoje pytania mailem: serwispraca@trojmiasto.pl. Na pytania czytelników odpowiadać będą radcy z trójmiejskich kancelarii. Odpowiedzi na wybrane pytania publikowane będą w Serwisie Praca portalu Trojmiasto.pl

O autorze

autor

Andrzej Fortuna

radca prawny z kancelarii Radcy Prawnego Fortuna

Miejsca

Opinie (3)

  • Przepraszam, że nie w temacie, ale mam pytanie, może ktoś tu będzie wiedział. (2)

    Co się dzieje w sytuacji gdy w trakcie trwania zwolnienia lekarskiego, kończy mi się umowa o pracę? Czy za okres zwolnienia lekarskiego gdy nie będę już pracownikiem, dostanę jakiś zasiłek chorobowy? Jeżeli tak, to od kogo (ZUS?) i w jakiej wysokości (bo chyba już nie 80% wynagrodzenia)? Z góry dziękuję za pomoc.

    • 2 0

    • ZUS płaci już po 33 dniu zwolnienia taki sam wymiar procentowy, więc spodziewaj się wizyty.

      • 1 0

    • Do 91 dni od utraty pracy wypłaca ZUS.
      Kwota jest nie większa niż średnie krajowe wynagrodzenie brutto z ostatniego kwartału, wyliczane przez ZUS na podstawie kodu choroby (tu nie wiem na 100%).
      Trzeba też złożyć do ZUS kilka wniosków, bo zasiłek nie przysługuje z automatu. Nie wolno też w tym czasie zarejestrować się jako bezrobotny. Najlepiej poczytać o tym w necie, jest sporo artykułów i porad.

      • 4 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Ludzie biznesu

Grzegorz Morawski

Prezes zarządu i udziałowiec przedsiębiorstwa POLYHOSE Poland. Grupa POLYHOSE jest globalną...

Najczęściej czytane