Zgodnie z najnowszą nowelizacją ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników z dniem 1 września 2011 r. osoby fizyczne objęte rejestrem PESEL, nieprowadzące działalności gospodarczej lub niebędące płatnikami podatków oraz składek ubezpieczeniowych, przestaną w kontaktach z administracją publiczną posługiwać się numerem NIP.
Funkcję identyfikatora podatkowego pełnić będzie dla ww. osób jedynie numer PESEL, natomiast w stosunku do pozostałych podmiotów identyfikacja odbywać się będzie jak dotychczas na podstawie numeru NIP.
Numer NIP zostanie zniesiony definitywnie w stosunku do wskazanej grupy osób fizycznych począwszy od dnia 1 stycznia 2012 r.
Jednak już w okresie od dnia 1 września 2011 r. do dnia 31 grudnia 2011 r. numery NIP będą nadawane w nowym, uproszczonym trybie postępowania.
Numer NIP nie będzie bowiem nadawany na mocy decyzji naczelnika urzędu skarbowego - zamiast tego trybu naczelnik urzędu skarbowego wyda bezpłatnie potwierdzenie nadania numeru NIP.Również w tym okresie organy administracji publicznej nie będą mogły bez wyraźnej podstawy prawnej żądać podania numeru NIP od osoby fizycznej posługującej się numerem PESEL. Oznacza to, iż podatnik będzie mógł identyfikować się w urzędzie numerem PESEL, chyba że obowiązek przedstawienia numeru NIP wynikać będzie wprost z przepisów prawa. W tym także okresie będzie konieczna aktualizacja danych w systemie NIP, poprzez złożenie formularza NIP-3.
Począwszy od dnia 1 stycznia 2012 r. jedynym identyfikatorem podatkowym dla osób, o których mowa powyżej będzie numer PESEL. Konsekwencją rezygnacji z numeru NIP jest zniesienie 30-dniowego terminu do aktualizacji danych związanych z NIP. Wszelkie dane o podatniku administracja podatkowa czerpać będzie z nowoutworzonego Centralnego Rejestru Podmiotów - Krajowej Ewidencji Podatników (CRP - KEP), który będzie współpracował z systemem PESEL.
Pozostaną jednak dane jak adres zamieszkania (system PESEL zbiera tylko informacje o miejscu zameldowania) czy numer konta bankowego (za pomocą którego alternatywnie urząd może zwracać podatnikowi nadpłatę podatku), o uaktualnienie których musi zadbać sam podatnik przy okazji składania w urzędzie skarbowym deklaracji bądź innych dokumentów. Jeśli zależy nam na niezwłocznej zmianie danych w tym zakresie, należy złożyć w urzędzie skarbowym specjalny druk aktualizacyjny ZAP-3.
Warto także podkreślić, iż wystąpienie od dnia 1 stycznia 2012 r. przez osobę fizyczną objętą rejestrem PESEL, z wskazanej wyżej grupy, do naczelnika urzędu skarbowego o nadanie numeru NIP skutkować będzie wydaniem przez organ decyzji, w której odmówi on nadania numeru NIP.
Pozostałe podmioty co prawda nadal posługiwać się będą w kontaktach z administracją skarbową numerami NIP, jednak nowelizacja ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników wprowadzi pewne udogodnienia w zakresie identyfikacji podatkowej tychże podmiotów.
Przede wszystkim nadanie numeru NIP stanowić będzie czynność materialno-techniczną, a nie jak do tej pory decyzję w rozumieniu przepisów Ordynacji podatkowej.
Takie rozwiązanie ma służyć skróceniu oczekiwania na uzyskanie numeru NIP. Ustawa wskazuje, iż w przypadku nowej działalności gospodarczej potwierdzenie nadania NIP musi zostać wydane w dniu następującym po dniu, w którym do urzędu wpłynęło poprawne zgłoszenie identyfikacyjne. W pozostałych przypadkach potwierdzenie nadania NIP wydaje się niezwłocznie jednak nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania poprawnego zgłoszenia identyfikacyjnego. W przypadku podmiotów posługujących się numerem NIP obowiązywać będzie nadal 7-dniowy termin aktualizacji danych. Zmiany wnoszone są na formularzu CEDIG.
Należy przypomnieć, iż z dniem 1 lipca 2011 r. zmianie uległa ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, wprowadzając możliwość wypełnienia formularza CEDIG-1 przez Internet, co w założeniu ustawodawcy ma znacznie skrócić okres oczekiwania na dopełnienie formalności związanych z założeniem nowej działalności gospodarczej. Formularz ten jest zintegrowany i obsługuje cały proces rejestracji nowej działalności, a więc tak jak dotychczas obsługuje on tzw. procedurę "jednookienkową".
Zgodnie z uzasadnieniem do ustawy zmiany wprowadzane przez omawianą nowelizację mają wpłynąć na odciążenie obywateli od wielokrotnego podawania danych, które są już w posiadaniu administracji publicznej, w postaci informacji przechowywanych w systemie identyfikacji PESEL. Mają one także usprawnić działania administracji skarbowej oraz wprowadzić oszczędności materiałowe i czasowe, dzięki zintegrowanej identyfikacji podatników oraz uproszczeniu procedur. Zmiana, przynajmniej w zamyśle, wydaje się regulacją trafioną, mogącą usprawnić działanie administracji publicznej. Praktyka działania administracji pokaże czy będzie tak w rzeczywistości.
apl. radc. Piotr Brożyński
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy