Delegacja, czyli podróż służbowa, to wykonywanie przez pracownika na rzecz pracodawcy - i na jego polecenie - zadania służbowego poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy lub poza stałym miejscem pracy. Na jakich zasadach powinno ustalać się z pracownikiem podobne wyjazdy? Czy mamy prawo do odmowy wyjazdu w delegację?
Pracodawca chce wysłać mnie na tygodniowe szkolenie do innego miasta, co wiąże się z pięcioma dniami pobytu poza domem. Czy należy to traktować jako delegację i czy w tym przypadku mogę skorzystać z przywilejów, które daje mi posiadanie dziecka do lat czterech? (Korzystam z dodatkowych dwóch dni w roku i możliwości odmowy wyjazdu na delegacje.) Szkolenie jest refinansowane z PUP-u. Pracodawca nie poinformował mnie o planowaniu wyjazdu i zapisie na szkolenie. Czy powinien był to zrobić? Dostałem do podpisania umowę, która zawiera klauzulę o zwrocie opłaty za szkolenie w wysokości 1680 zł w przypadku niestawienia się na szkoleniu lub przerwania go bez uzasadnionych przyczyn oraz z przyczyn innych niż te związane z rozwiązaniem umowy o pracę. Co może być taką uzasadnioną przyczyną? Czy mam obowiązek podpisywać podobną umowę? Zastrzegam, że pracodawca poinformował mnie o szkoleniu dopiero, gdy już podpisał umowę z PUP. Dostałem informację: "jedziesz, a jak nie - płacisz". Domyślam się, że postawienie mnie w takiej sytuacji, biorąc pod uwagę małe dziecko, jest nieodpowiednie, ale co w przypadku "regularnego" pracownika?Odpowiedzi na to pytanie udzielił mecenas Wojciech Kawczyński z Kancelarii prawnej Kawczyński i Kieszkowski Adwokaci i Radcowie Prawni Sp.p. w Gdańsku.
Zagadnienie podnoszenia kwalifikacji zawodowej, czyli zdobywania lub uzupełniania wiedzy i umiejętności przez pracownika z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą, w tym także kwestie odbywania szkoleń zawodowych, regulują przepisy 1031 - 1036 Kodeksu pracy (KP).
Pracownikowi, który odbywa szkolenie przysługuje zgodnie z prawem: urlop szkoleniowy w wymiarze określonym w art. 1032 KP oraz zwolnienie z całości lub części dnia pracy, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania - z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Są to elementy, które przysługują pracownikowi z mocy prawa, nawet jeśli nie zostało to uzgodnione wprost z pracodawcą. Dodatkowo pracodawca może, lecz nie musi, przyznać pracownikowi inne świadczenia, takie jak np. pokrycie opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki i zakwaterowanie.
tak, moja praca opiera się niemal wyłącznie na takich wyjazdach
11%
tak, kilka razy w miesiącu
13%
zwykle raz w miesiącu
10%
raz na kilka miesięcy
25%
nigdy nie byłam/em w delegacji
17%
Przepisy nie wspominają, aby w ramach podróży służbowej należało wykonywać pracę, a jedynie zadanie służbowe - stąd też
sytuacja, w której pracodawca nakazuje pracownikowi udział w szkoleniu, które odbywa się poza jego stałym miejscem pracy, w mojej ocenie, powinna być traktowana jak podróż służbowa z wszelkimi tego konsekwencjami. W szczególności chodzi tu o obowiązek zapłaty diet, zwrotu kosztów przejazdów, noclegów i innych wydatków - szerzej na ten temat pisałem w marcowym artykule "Delegacja pracownika do pracy za granicą" - a także prawo odmowy wyjazdu w taką podróż służbową przez pracownika opiekującego się dzieckiem do czwartego roku życia.
Pamiętać jednak należy, iż w przypadku, gdy oboje z rodziców lub opiekunów są zatrudnieni, prawo do odmowy delegowania poza stałe miejsce pracy przysługuje tylko jednemu z nich, a pracodawca może wziąć od pracownika w tym zakresie stosowne oświadczenie.
Pracodawca nie musi przy zatrudnianiu pracownika informować go o planowanym wysyłaniu go na szkolenie czy w podróż służbową. Winien to jednak zrobić z takim wyprzedzeniem, aby pracownik miał czas zapewnić zastępstwo w opiece nad osobami, którymi na co dzień się zajmuje - tj. osobami starszymi lub dziećmi.
Pracodawca może oczekiwać podpisania przez pracownika tzw. umowy szkoleniowej, obejmującej obowiązek zwrotu poniesionych przez pracodawcę kosztów szkolenia, w sytuacji, w której pracownik bez uzasadnionych przyczyn nie podejmie lub przerwie podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Taką przyczyną mogą być sytuacje losowe, jak np. choroba uniemożliwiająca udział w szkoleniu i inne okoliczności - niezależne od woli pracownika, które faktycznie przeszkodziły pracownikowi w podjęciu lub kontynuowaniu szkolenia.
Pracodawca może także oczekiwać, by pracownik zobowiązał się w umowie szkoleniowej do zwrotu kosztów takiego szkolenia, jeśli w okresie wskazanym w tej umowie, nie dłuższym jednak niż 3 lata od daty zakończenia szkolenia, pracodawca rozwiąże z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (zwolnienie dyscyplinarne) lub jeśli to pracownik rozwiąże z nim umowę o pracę za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia z winy pracodawcy, jeśli to ostatnie rozwiązanie okaże się nieuzasadnione. Stąd też często spotykana inna nazwa umowy szkoleniowej, czyli umowa lojalnościowa, zwana powszechnie "lojalką".
Taki
zwrot kosztów szkolenia następuje proporcjonalnie do okresu zatrudnienia po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub okresu zatrudnienia w czasie ich podnoszenia. Jeśli więc został do umowy wpisany maksymalny dopuszczalny prawem okres czyli 3 lata, przez który pracownik zobowiązał się pozostać u danego pracodawcy, to w sytuacji, gdy pracownik złoży wypowiedzenie po roku od daty zakończenia szkolenia, będzie zobowiązany do zwrotu 2/3 kosztów szkolenia, a po dwóch latach już tylko 1/3.
Nie ma jednak obowiązku zawierania takiej umowy w sytuacji, gdy pracodawca nie zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych.
Jak zostało to już wskazane powyżej,
pracownik - opiekujący się dzieckiem do czwartego roku życia - może odmówić wyjazdu służbowego z uwagi na fakt sprawowania tejże opieki. Podobnie jest w przypadku pracownicy w ciąży. Z tego tytułu tych pracowników nie mogą spotkać jakiekolwiek sankcje ze strony pracodawcy. Nieco inaczej sytuacja wygląda w przypadku pozostałych pracowników. Jeżeli wyjazd w delegację czy też uczestnictwo w szkoleniu podnoszącym kwalifikacje zawodowe pracownika jest poleceniem służbowym, związanym ze świadczoną przez pracownika pracą, to nieuzasadniona odmowa wyjazdu na takie szkolenie może skutkować wypowiedzeniem umowy o pracę przez pracodawcę, a w skrajnym przypadku nawet rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy