Dochód gwarantowany. Czy warto dać wszystkim po równo?

Robert Kiewlicz

20 lutego 2021 (artykuł sprzed 3 lat)

Opinie (549)

Czy w Polsce zostanie wprowadzony dochód gwarantowany?

Ponad połowa Polaków w wieku 18-64 lat poparłaby wprowadzenie w Polsce bezwarunkowego dochodu podstawowego - wynika z badań Polskiego Instytutu Ekonomicznego. Czy jednak wypłacanie "pieniędzy od państwa", wszystkim, bez żadnych warunków, co miesiąc ma sens i jakie niesie ze sobą konsekwencje, a przede wszystkim czy nas na to stać?

Czy popierasz wprowadzenie dochodu gwarantowanego?

tak, to słuszna idea. W dłuższym okresie na pewno się nam opłaci nie mam pewności. Chyba jeszcze zbyt wcześnie na takie pomysły stanowczo nie. Nie można bezmyślnie rozdawać pieniędzy

- Cały pomysł takiego dochodu pochodzi z XVI-wiecznej, utopijnej idei chrześcijańskiej, mówiącej o tym, że wszyscy powinniśmy się dzielić tym, co mamy. W czasach współczesnych chodzi o to, że w teorii powinno ubywać miejsc pracy z powodu powszechnie wprowadzanej automatyzacji. Mówi się o tym od lat, jednak nic takiego się nie dzieje. Co więcej, pojawiają się nowe zawody - wyjaśnia dr Edyta Wojtyla, ekonomistka z Wyższej Szkoły Bankowej.

Dać wszystkim, bez wyjątku, po równo

376 mld zł - tyle rocznie kosztowałoby wprowadzenie w Polsce bezwarunkowego dochodu podstawowego w wysokości 1,2 tys. zł miesięcznie dla osób w wieku produkcyjnym oraz 600 zł miesięcznie dla osób w wieku przedprodukcyjnym.

Łączna wartość wydatków socjalnych na zabezpieczenie i pomoc społeczną w Polsce w 2018 r. wyniosła 343 mld zł, w tym:

229 mld zł - łączna wartość wydatków na renty i emerytury w Polsce,
54 mld zł - łączna wartość wydatków na świadczenia dla rodzin i dzieci w Polsce.

- Już 2018 r. na cały system zabezpieczeń i pomocy społecznej wydano 343 mld zł. W naszym kraju mamy sporo świadczeń socjalnych, które przyjmują na siebie redystrybucję dochodów na wzór dochodu gwarantowanego - bez kryterium dochodowego, tj. Rodzina 500+ czy program Dobry Start. Co więcej, rząd od dawna dyskutuje o zmianie 500+ na 600+. Niestety, taki model państwa opiekuńczego i rozdającego "wszystkim po równo" nie sprzyja gospodarce wolnorynkowej - mówi Cezary Maciołek, wiceprezes Grupy Progres.

- Dyskusja na temat dochodu gwarantowanego jest obecnie bardzo burzliwa. Dochód ten często nazywany jest dochodem bezwarunkowym, choć ograniczają go pewne warunki, właściwszym jest więc nazywanie go dochodem gwarantowanym - tłumaczy dr Wojtyla. - Eksperyment ten prowadzony był w wielu miejscach na świecie. We Włoszech takie świadczenie miało obowiązywać, jednak z zastrzeżeniem, że pieniędzy nie można przeznaczyć na alkohol i hazard. Na Alasce wystarczyło zamieszkiwać dany teren od roku. Wówczas można było pobierać świadczenie, które rekompensowało brak dochodów z turystyki w okresie zimowym. W Afryce też eksperymentowano z dochodem gwarantowanym, ale bardzo szybko skończyły im się pieniądze.

Przymus pracy nie jest wcale potrzebny

W Polsce poparcie dla dochodu podstawowego jest silnie związane z poziomem ryzyka doświadczanego przez jednostki. Rozwiązanie to jest najczęściej popierane przez osoby w wieku 18-25 lat (60 proc.), osoby z wykształceniem poniżej średniego (70 proc.) oraz osoby, które nie mają stałego źródła dochodu - zajmują się gospodarstwem domowym (75 proc.) lub są bezrobotne (74 proc.). Posiadanie stałego źródła dochodu nie sprzyja poparciu dla dochodu podstawowego. Wprowadzenie takiego rozwiązania poparłoby 48 proc. osób pracujących oraz 44 proc. osób pobierających emeryturę.

- W Szwajcarii ponad 70 proc. społeczeństwa było przeciwne wprowadzeniu takiego rozwiązania. Co świadczy o dużej świadomości ekonomicznej. W Polsce gdyby zapytać ludzi, czy chcieliby dostawać 1,2 tys. zł za nic, na pewno większość powiedziałaby, że tak. Zwolennicy takiego rozwiązania w większości nie zastanawiają się, skąd te pieniądze będą pochodziły i nad tym, że aby coś wziąć, to trzeba najpierw coś do wspólnego worka włożyć. Dodatkowo inflacja i koszt obsługi wypłaty świadczenia spowodowałyby, że z 1,2 tys. zł zrobiłoby się realnie 800 zł - mówi Edyta Wojtyla. - W Finlandii eksperyment z dochodem gwarantowanym częściowo się sprawdził, ale zrezygnowano z kontynuacji projektu. Zaobserwowano tam, że dzięki temu ludzie są mniej zestresowani, a przymus pracy nie jest wcale potrzebny. Nie wpłynęło to też zbyt mocno na rynek pracy.
- Żaden kraj nie zdecydował się jeszcze na wprowadzenie stałego dochodu gwarantowanego i nie bez przyczyny. Według oceny OECD z 2017 r. wprowadzenie tego typu dochodu byłoby dużym obciążeniem fiskalnym, a jednocześnie zubożyłoby dotychczasowych odbiorców opieki społecznej w takich krajach jak Finlandia, Francja, Włochy i Wielka Brytania. Już w 2016 r. zdecydowana większość Szwajcarów - 77 proc. - odrzuciła w referendum propozycję wprowadzenia dochodu gwarantowanego dla każdego mieszkańca. Rok później - latach 2017-2018 - Finlandia przeprowadziła eksperyment z gwarantowanym dochodem podstawowym. 2 tys. osób otrzymywało 560 euro miesięcznie, bez żadnych zobowiązań. Jaki był rezultat? Poprawił on zadowolenie z życia i dobrego samopoczucia badanych osób, choć ich sytuację zawodową już niekoniecznie - argumentuje Cezary Maciołek.

Wyższe podatki i brak dodatkowych świadczeń

Jak wynika z raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego, zwolennicy dochodu gwarantowanego argumentują, że takie rozwiązanie zachęciłoby osoby nieaktywne zawodowo do podjęcia pracy przez zniesienie jakichkolwiek warunków związanych z przysługiwaniem świadczenia. Wskazuje się również, że rozwiązanie takie zwiększyłoby innowacyjność jednostek i skłoniłoby do częstszego podejmowania ryzyka, przyczyniając się tym samym do wzrostu poziomu przedsiębiorczości.

- Nie są to zbyt wysokie kwoty. Jednak mogłyby one pozwolić na życie na niskim poziomie. Ma to jednak także negatywne skutki: nastąpi wzrost podatków, nierówny podział pieniędzy spowoduje też zapewne napięcia społeczne, a do tego nastąpi likwidacja innych świadczeń typu 500+, zasiłków dla bezrobotnych czy dodatków socjalnych. Odczułby to też rynek pracy. Część osób z pewnością wolałaby pozostać przy niskim dochodzie gwarantowanym, niż podjąć nisko płatną pracę.

Wydatki publiczne po wprowadzeniu dochodu gwarantowanego na tle krajów Unii Europejskiej (w proc.).

- Przykład fiński pokazuje, że bycie na garnuszku państwa stanowi pokusę, może spowodować zawodowe zatrzymanie się w miejscu i zwiększenie grupy osób biernych zawodowo. Co miało miejsce również w Polsce, gdy po wprowadzeniu 500+ z pracy zrezygnowało ok. 100 tys. kobiet. Sądzę, że lepszym rozwiązaniem byłaby likwidacja luk w dostępie do świadczeń socjalnych i otoczenie opieką osób biernych zawodowo. Jednak zamiast dawać im przysłowiową rybę, należy wyposażyć je w wędki np. poprzez wsparcie w podjęciu pracy oraz pomoc w zmianie lub podnoszeniu kwalifikacji zawodowych, które z pewnością poprawią ich kondycję finansową - dodaje Cezary Maciołek.

Polski nie stać na dochód gwarantowany

Argumenty przemawiające przeciwko dochodowi podstawowemu odnoszą się przede wszystkim do braku możliwości sfinansowania takiego rozwiązania. Wskazuje się, że zapewnienie powszechnego świadczenia na wystarczająco wysokim poziomie doprowadziłoby do znacznego wzrostu opodatkowania, co w efekcie spowolniłoby rozwój gospodarczy. Podnosi się również argument, że takie świadczenie ograniczyłoby aktywność zawodową osób pracujących, które mogłyby rezygnować z pracy zawodowej. Wskazuje się ponadto na brak możliwości zapewnienia powszechnego świadczenia w wystarczającej wysokości dla osób o szczególnych potrzebach, na przykład osób z niepełnosprawnościami.

- W przypadku dochodu gwarantowanego rachunek wydaje się prosty. Polski nie stać dzisiaj na wprowadzenie takiego świadczenia. Koszt jego sfinansowania wynosiłby w sumie 376 mld zł w skali roku, a ta astronomiczna kwota oznaczałaby wzrost podatków, zadłużenie państwa lub rezygnację z innych świadczeń socjalnych, a także z waloryzacji rent i emerytur. Na to z kolei - jak wynika z badania Polskiego Instytutu Ekonomicznego - nie godzą się Polacy. Moim zdaniem taka pomoc jest iluzoryczna, w skali całego państwa generuje olbrzymie koszty i trafia do każdego obywatela, nawet takiego, który tego typu pomocy nie potrzebuje. Co potwierdza wspomniane badanie PIE, pokazujące, że za płacą gwarantowaną opowiadają się - w wielu przypadkach - osoby zagrożone utratą pracy, zatrudnione na umowach tymczasowych czy te dysponujące bardzo niskimi środkami finansowymi - podsumowuje Cezary Mociołek.

Robert Kiewliczr.kiewlicz@trojmiasto.pl

Miejsca

WSB Merito Gdynia, Śląska 35/37
WSB Merito Gdańsk, al. Grunwaldzka 238A
Grupa Progres Gdańsk, al. Grunwaldzka 411

Opinie (549) ponad 20 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-02-21 12:42

Parę pytan

I jeszcze mam parę pytań do autora artykułu... dlaczego żaden polityk się pod tym nie podpisuje? a piszą o tym na wszystkich portalch? Czy narzuca to prasie jakąś agenda? Że wszystkie gazety i portale NAGLE o tym piszą... W czyim jest to interesie? I od kogo to wyszło? kto jest autorem takiego planu? PiS czy PO? Kto się pod tYm podpisuje? czy to jest polska inicjatywa? Kto kazał urzędowi statstycznemu się tym zająć? kto to zlecił i za to zapłacił?! CZY Pan autor zanim podpisał się pod tym tekstem nie powinien zadać takich pytań?jako obiektywny dziennikarz... zanim zrobił copjuj wklej....

Włącz myslenie
3 lata
- 10 0
Twoja opinia

Zmień treść

I jeszcze mam parę pytań do autora artykułu... dlaczego żaden polityk się pod tym nie podpisuje? a piszą o tym na wszystkich portalch? Czy narzuca to prasie jakąś agenda? Że wszystkie gazety i portale NAGLE o tym piszą... W czyim jest to interesie? I od kogo to wyszło? kto jest autorem takiego planu? PiS czy PO? Kto się pod tYm podpisuje? czy to jest polska inicjatywa? Kto kazał urzędowi statstycznemu się tym zająć? kto to zlecił i za to zapłacił?! CZY Pan autor zanim podpisał się pod tym tekstem nie powinien zadać takich pytań?jako obiektywny dziennikarz... zanim zrobił copjuj wklej....
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-02-21 13:11

UWAGA!

UWAGA ! UWAGA!
państwo nie posiada własnych pieniędzy(polska to nie Arabia nie mamy ropy albo innych bogact naturalnych tylko wegel a to jak sami mówią relikt przeszlosci!!!) ! jak ci coś obiecują to znaczy że ci wpierw zbiorą!!!!!! zabiorą więcej żeby oplacic politykierow i urzędasów!!! a następnie dadzą tobie!!! ochłapy!!!!! ludzie obudźcie się!!!!!!!?!!

Włącz myslenie
3 lata
- 8 1
Twoja opinia

Zmień treść

UWAGA ! UWAGA! państwo nie posiada własnych pieniędzy(polska to nie Arabia nie mamy ropy albo innych bogact naturalnych tylko wegel a to jak sami mówią relikt przeszlosci!!!) ! jak ci coś obiecują to znaczy że ci wpierw zbiorą!!!!!! zabiorą więcej żeby oplacic politykierow i urzędasów!!! a następnie dadzą tobie!!! ochłapy!!!!! ludzie obudźcie się!!!!!!!?!!
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-02-21 15:54

Leszek

Jestem za taka tarcza przyda się każdemu czasy są coraz bardziej nerwowe i nie pewne godniejsze i mniej stresowe życie to nic złego a likwidowanie ubustwa i napędzanie gospodarki to tylko można przyklasnąć

3 lata
- 1 7
Twoja opinia

Zmień treść

Jestem za taka tarcza przyda się każdemu czasy są coraz bardziej nerwowe i nie pewne godniejsze i mniej stresowe życie to nic złego a likwidowanie ubustwa i napędzanie gospodarki to tylko można przyklasnąć
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-02-21 16:58

Sprawa pierwsza

Dochód gwarantowany powinien przysługiwać za wykonaną pracę na pełny etat gwarantujący zaspokojenie potrzeb życiowych bez zbędnych ekstrawagancji na poziomie odpowiadającym standardowi jaki panuje w UE. Wszelkie rozdawnictwo powoduje niepotrzebne generowanie inflacji, która w tej chwili wzrasta co widać podczas zakupów. Kolejna sprawa ten wymysł nie pochodzi od chrześcijan w XVI w tylko jest rodem z epoki marksistowskiej co wiąże się z rezygnacją ze wszelkiej własności i całkowitym podporządkowaniem się władzy, która będzie całkowicie kontrolować wszystkie kroki całej populacji piętnując wszelkie zachowania wbrew woli panujących o czym łaskawie nie wspomnieliście. Takie doświadczenia nowego komunizmu połączonego z kapitalizmem w tej chwili są praktykowane w Chinach. Marzy się całkowita kontrola i inwigilacja we wszystkich wymiarach ogółu społeczeństwa, przyznawanie pkt. za dobre i odejmowanie ich za złe zachowanie wobec systemu. To co promujecie to czysty komunizm!!!

3 lata
- 2 3
Twoja opinia

Zmień treść

Dochód gwarantowany powinien przysługiwać za wykonaną pracę na pełny etat gwarantujący zaspokojenie potrzeb życiowych bez zbędnych ekstrawagancji na poziomie odpowiadającym standardowi jaki panuje w UE. Wszelkie rozdawnictwo powoduje niepotrzebne generowanie inflacji, która w tej chwili wzrasta co widać podczas zakupów. Kolejna sprawa ten wymysł nie pochodzi od chrześcijan w XVI w tylko jest rodem z epoki marksistowskiej co wiąże się z rezygnacją ze wszelkiej własności i całkowitym podporządkowaniem się władzy, która będzie całkowicie kontrolować wszystkie kroki całej populacji piętnując wszelkie zachowania wbrew woli panujących o czym łaskawie nie wspomnieliście. Takie doświadczenia nowego komunizmu połączonego z kapitalizmem w tej chwili są praktykowane w Chinach. Marzy się całkowita kontrola i inwigilacja we wszystkich wymiarach ogółu społeczeństwa, przyznawanie pkt. za dobre i odejmowanie ich za złe zachowanie wobec systemu. To co promujecie to czysty komunizm!!!
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-02-21 17:28

Polak

Zabrac 500+ nic nie dawac lewusom

3 lata
- 2 1
Twoja opinia

Zmień treść

Zabrac 500+ nic nie dawac lewusom
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-02-22 05:59

Do roboty nieroby

Nic nie dawać

.......
3 lata
- 1 1
Twoja opinia

Zmień treść

Nic nie dawać
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-02-22 06:35

Milion miesięcznie dla prezesa.

Zgadzamy się jako pracownicy na horrendalne dochody prezesów i głodowy poziom wynagrodzenia minimalnego. Jaki to ma sens?

Jan
3 lata
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

Zgadzamy się jako pracownicy na horrendalne dochody prezesów i głodowy poziom wynagrodzenia minimalnego. Jaki to ma sens?
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-02-22 10:50

xxx

Nas jako Polskę nie stać na takie rozwiązania, bo musimy wytworzyć nasz dochód, nie czerpiemy z zasobów naturalnych i jesteśmy jeszcze bardzo daleko w innowacyjności, dużo pracy ręcznej
pracy u nas dostatek , tylko ludzie nie chcą pracować, wolą korzystać z zasiłków z państwa

3 lata
- 2 0
Twoja opinia

Zmień treść

Nas jako Polskę nie stać na takie rozwiązania, bo musimy wytworzyć nasz dochód, nie czerpiemy z zasobów naturalnych i jesteśmy jeszcze bardzo daleko w innowacyjności, dużo pracy ręcznej pracy u nas dostatek , tylko ludzie nie chcą pracować, wolą korzystać z zasiłków z państwa
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-02-22 19:04

Jakim tłukiem trzeba być, żeby popierać jakikolwiek program pokroju "dej 500+", "dej 13. emeryturę", "dej gwarantowane 1200"?! Ludzie... Wy na prawdę prosicie się o zapaść gospodarczą...

V
3 lata
- 3 1
Twoja opinia

Zmień treść

Jakim tłukiem trzeba być, żeby popierać jakikolwiek program pokroju "dej 500+", "dej 13. emeryturę", "dej gwarantowane 1200"?! Ludzie... Wy na prawdę prosicie się o zapaść gospodarczą...
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2021-02-22 23:40

W Szwajcarii mieli na ten temat referendum i ludzie sami odrzucili

Ale oni są mądrzy i wiedzą, że to rozdawnictwo z ich kieszeni

3 lata
- 4 1
Twoja opinia

Zmień treść

Ale oni są mądrzy i wiedzą, że to rozdawnictwo z ich kieszeni
Regulamin dodawania opinii