Pracodawca nie może uzyskać informacji gospodarczych o swoim pracowniku z Krajowego Rejestru Dłużników, ponieważ prawo nie zezwala na przetwarzanie tego rodzaju danych osobowych. Jeśli jednak pracownik - zleceniobiorca pracuje w oparciu o umowę-zlecenie, pracodawca może wystąpić z wnioskiem o udzielenie takich informacji o zleceniobiorcy bez jego zgody.
Podjąłem pracę na zasadzie umowy-zlecenia. Czy pracodawca ma prawo bez mojej zgody sprawdzić mnie w Krajowym Rejestrze Długów? - pyta nasz czytelnik.
Na pytanie odpowiada Marcin Janicki z Kancelarii BMJ Białobrzeska Miśkowiec Janicki Kancelarie Radców Prawnych.
Na wstępie należy wskazać, że "KRD", czyli Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej SA jest
instytucją działającą na podstawie ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Za informację gospodarczą w przypadku osób fizycznych uznaje się następujące dane:
a) imiona i nazwiska,
b) adres miejsca zamieszkania lub adres do doręczeń,
c) numer PESEL lub inny numer potwierdzający tożsamość,
d) seria i numer dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość.
nie, bo to nie jego sprawa
78%
tylko w wyjątkowych sytuacjach
15%
tak, powinien wiedzieć, kogo zatrudnia
7%
Z zapisów ww. ustawy wynika, że
uprawnionym do żądania informacji zgromadzonych w Biurach Informacji Kredytowej jest podmiot - wierzyciel który zawarł z KRD umowę o udostępnienie informacji gospodarczych. Co istotne jednak, ustawodawca przewidział ograniczenia w zakresie udostępniania informacji gospodarczych o konsumentach. Chcąc zdefiniować to pojęcie, należy odwołać się do art. 22(1) Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym "
Za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową."
Mając zatem na uwadze przedstawiony stan faktyczny, w którym czytelnik występuje w relacji z pracodawcą jako zleceniobiorca, a nie pracownik, należy stwierdzić, że nie można go uznać za konsumenta. Powoduje to, że ograniczenia związane np. z obowiązkiem uzyskania upoważnienia od konsumenta przed wystąpieniem o udzielenie informacji gospodarczych dotyczących tego konsumenta nie dotyczą czytelnika.
Na podstawie powyższego można byłoby zatem przyjąć, że podmiot składający wniosek o udzielenie informacji gospodarczych o swoim kontrahencie jest w stanie faktycznym sprawy niczym nieograniczony. Nic bardziej mylnego. Wątpliwości pojawiają się już przy lekturze definicji "dłużnika", z której wynika, że za
dłużnika rozumie się osobę fizyczną, w tym osobę fizyczną wykonującą działalność gospodarczą, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, zobowiązaną względem wierzyciela w związku z wykonywaną działalnością gospodarczą lub stosunkiem prawnym. Dalej, za
"dłużnika niebędącego konsumentem" uważa się osobę fizyczną wykonującą działalność gospodarczą zobowiązaną względem wierzyciela w związku z wykonywaną działalnością gospodarczą. Z powyższego wynika zatem, że zleceniobiorca będący osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej nie może zostać uznany za "dłużnika niebędącego konsumentem" ani też za "konsumenta".
Powyższe niejasności natury prawnej powinny skutkować
bardzo szczegółową weryfikacją wniosku przeprowadzoną przez KRD na etapie rozpatrywania wniosku o wydanie informacji gospodarczej, co nie oznacza jednak, że informacja nie będzie mogła być udzielona bez zgody czytelnika.
Zupełnie inaczej sytuacja wygląda w przypadku pracowników, gdyż już w Kodeksie pracy ustawodawca przewidział, jakich informacji może żądać pracodawca, gdzie w art. 22(1) Kodeksu zawarto szczegółowe regulacje w tym zakresie. Zdecydowanie należy stwierdzić, że
pracodawca nie może żądać informacji gospodarczych od pracownika ani także pozyskać ich z KRD, gdyż Kodeks pracy nie dopuszcza przetwarzania tego rodzaju danych osobowych.
W mojej ocenie trudno również doszukiwać się uzasadnienia dla takich działań zleceniodawcy czytelnika. Trzeba pamiętać, że umowy zlecenia są często stosowane jako substytut umowy o pracę z uwagi na zbyt wysokie koszty związane z zatrudnieniem na umowę o pracę. Jeżeli zleceniodawca wykorzysta informacje gospodarcze o zleceniobiorcy i np. z uwagi na ich treść, wypowie mu umowę, naraża się na negatywne konsekwencje ze strony Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych i możliwość dochodzenia odszkodowania przez czytelnika z uwagi na nieuzasadnione rozwiązanie takiej umowy.
Wniosek jest zatem taki, że zleceniodawca - pracodawca, niezależnie od ryzyka z tym związanego, mógł wystąpić do KRD z wnioskiem o udzielenie informacji gospodarczej o zleceniobiorcy bez jego zgody, a morał jest taki, że kwestie związane z możliwością wystąpienia do KRD z wnioskiem o udzielenie informacji gospodarczej o zleceniobiorcy powinny być uregulowane w umowie-zleceniu.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
Filmy