Nowe przepisy w Kodeksie Pracy: Jak zmieni się życie biurowe?

W tym roku zasady zrównoważonej pracy w duchu "work-life balance" docierają do Polski w postaci nowych dyrektyw unijnych. Jak wygląda idealne miejsce pracy na nową rzeczywistość? Aby wiedzieć, wystarczy spojrzeć na przykład Garnizonu, realizowanego przez Grupę Inwestycyjną Hossa we Wrzeszczu Górnym. To największa w Europie Środkowo-Wschodniej spójnie zaprojektowana przestrzeń multifunkcyjna, a przy okazji - jedno z najbardziej pożądanych miejsc do mieszkania i pracy w Trójmieście.

Więcej życia w życiu

W marcu prezydent podpisał nowelizację Kodeksu pracy dotyczącą dyrektyw unijnych w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy oraz równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów. Ich głównym celem zmian jest pomoc pracownikom w łączeniu obowiązków zawodowych z rodzinnymi. Najważniejsze nowe przepisy to m.in.:

• Wprowadzenie zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym - w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika, z zachowaniem za czas tego zwolnienia prawa do połowy wynagrodzenia (obliczanego jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy).
• Wprowadzenie bezpłatnego urlopu opiekuńczego - w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym - w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej krewnym (syn, córka, matka, ojciec lub małżonek) lub pozostającej we wspólnym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych, bez zachowania prawa do wynagrodzenia za czas tego urlopu.
• Wydłużenie urlopu rodzicielskiego, z obecnych 32 tygodni (w przypadku urodzenia jednego dziecka) oraz 34 tygodni (w przypadku ciąży mnogiej), do odpowiednio 41 tygodni oraz 43 tygodni. Ponadto każdy z rodziców będzie miał również gwarancje 9 tygodni urlopu, który nie będzie mógł być przeniesiony na drugiego rodzica.
• Elastyczna organizacja pracy, czyli "możliwość dostosowania przez pracownika jego organizacji pracy, w tym przez wykorzystanie pracy zdalnej, elastycznych rozkładów czasu pracy lub zmniejszenie wymiaru czasu pracy". Rodzice dzieci do 8. roku życia będą mogli więc wnosić o pracę z domu, a także odmówić pracy w nadgodzinach lub wyjazdu w delegację.

Ostatnia z wymienionych regulacji otwiera pracownikom szersze możliwości pracy z własnego miejsca zamieszkania, choć należy przy tym zaznaczyć, że home-office wciąż musi być uzgodniony z działem kadr i przełożonym. Trend na pracę hybrydową (czyli częściowo w biurze, częściowo zdalnie) mocno przyspieszyły realia pandemii, gdy wielu pracodawców niemalże z tygodnia na tydzień przeszło na nowy tryb pracy. Według danych Colliers Poland (2023) takie rozwiązanie wdrożyło u siebie aż 89 proc. firm. Gdy utrudnienia związane z COVID-em ustały, menedżerowie napotkali problem - według tych samych badań, 66 proc. pracodawców, którzy zachęcali pracowników na powrót do biura, napotykało opór.

Do biura uprzejmie zapraszam

Nie ulega wątpliwości, że nowe realia w kodeksie pracy to duże udogodnienie, a wręcz ukłon w stronę pracowników, a zarazem wyzwanie dla pracodawców. Zwiększone i sformalizowane przepisami możliwości pracy zdalnej mogą dać efekt w postaci znacznie obniżonej frekwencji, co niesie z sobą konkretne konsekwencje. Badanie firm Antal oraz Cushman & Wakefield z połowy 2020 roku wykazało, że nieobecność pracowników w biurze skutkuje pogorszeniem relacji międzyludzkich - oceniło tak aż 74 proc. respondentów, co nie jest wielkim zaskoczeniem. Wątpliwości wielu obserwatorów budzi też efektywność tego trybu pracy.

Może więc okazać się, że firmy będą musiały niejako konkurować między sobą w kreowaniu atrakcyjnego miejsca do pracy. Menedżerowie, którzy chcą w swoich zespołach budować poczucie team-spirit, muszą znaleźć sposób, by przyciągnąć pracowników do biura. Owocowe czwartki czy stolik do piłkarzyków? To może nie wystarczyć, zwłaszcza że coraz wymyślniejsze benefity dla pracowników stanowią najczęściej rodzaj rekompensaty za codzienne przebywanie w mało przyjaznych środowiskach. Ciężko bowiem inaczej nazwać wielkoskalowe obiekty biurowe z betonu i szkła, przytłaczające nie tylko rozmiarem, ale i wytwarzającą się w nich atmosferą pośpiechu, presji i nieustannej rywalizacji.

W tym kontekście warto wspomnieć o pokoleniu Z (osoby urodzone po 1995 roku), które świadome swoich praw i dobrodziejstw wynikających z tzw. rynku pracownika, stawia pracodawcom coraz większe wymagania, nawet na samym starcie kariery. Dotyczą one nie tylko formalnych warunków zatrudnienia, lecz również lokalizacji i atmosfery pracy. Nakłonienie takich pracowników do tradycyjnych form pracy i regularnego przychodzenia do biura bywa dla specjalistów HR zadaniem co najmniej problematycznym.

Miasto przyszłości w mieście wolności

Wrzeszczański Garnizon, jedna z najbardziej znanych realizacji Grupy Inwestycyjnej Hossa, ze względu na swoją wielofunkcyjność nazywany bywa "miastem w mieście". Ta swoista uniwersalność to bezcenny atut w kontekście stylu życia równoważącego obowiązki zawodowe i czas wolny. Na tym liczącym 25 hektarów obszarze można z powodzeniem mieszkać i pracować, ale też robić zakupy, odwiedzić lekarza specjalistę, posyłać dzieci do szkoły bądź przedszkola, toczyć barwne życie towarzyskie, a także zażyć odrobiny sportu i kultury. Bezcennym elementem przestrzeni publicznych są tu liczne akcenty zieleni, w tym starodrzew, dodający przyjemnego klimatu.

Wiedzą już o tym pracownicy firm, które zdecydowały się na tę lokalizację dla swojego biznesu. Wielu z nich spędza tu nie tylko kodeksowe 8 godzin pracy, lecz korzysta również z położonych w okolicy restauracji, salonów piękności, bądź też malowniczego trawnika sportowego przy klubie Stary Maneż. - Co znamienne, w okresie bezpośrednio po pandemii, gdy życie w dużych centrach biznesowych zamarło, obiekty biurowe Garnizonu odnotowywały ponadnormatywne zasiedlenie najemców i wzrost liczby zapytań o kolejne powierzchnie - podkreśla Elwira Kochowska-Król, odpowiadająca za komercjalizację w Grupie Kapitałowej Hossa.

- Trudno wyobrazić sobie bardziej przyjazne miejsce do pracy, w niczym nieprzypominające słynnych "mordorów". Na ulicach Garnizonu panuje przyjemna atmosfera kameralnego skandynawskiego miasta, choć przecież to centrum wielkiego Gdańska, metropolii - zauważa Bartek, związany z jedną z firm IT z Garnizonu. - Codziennie wybieramy się z kolegami z zespołu na lunch w inne miejsce, a wieczorami zdarza nam się skoczyć na warzone tu piwo kraftowe. Kilku z nas mieszka w Garnizonie, wywołując u reszty pewną zazdrość, gdy latem przychodzą do pracy w klapkach.
Prof. Jacek Dominiczak, architekt i urbanista z gdańskiej ASP, porównał z kolei Garnizon nie do Skandynawii, lecz do amerykańskich kampusów uniwersyteckich, w których zdarzało mu się mieszkać.

- Gdybym z własnego doświadczenia miał wskazać miasta o najwyższej jakości życia, wskazałbym właśnie na te miasteczka-kampusy w USA. Nie trzeba poruszać się po nich samochodem, bo wszystko, co potrzeba do życia znajduje się w zasięgu spaceru lub krótkiej przejażdżki rowerowej. Aura wokół trawnika między Starym Maneżem i Sztuką Wyboru w Garnizonie ma w sobie coś z tej superatmosfery uniwersyteckiego miasteczka. Dla mnie to są właśnie dzielnice przyszłości, które powinniśmy planować w przestrzeni miejskiej Gdańska - mówi prof. Jacek Dominiczak.

Garnizon rośnie z roku na rok

W Garnizonie oddano do użytku już ponad 2 tys. mieszkań, a sukcesywnie rozwija się też komercyjna część projektu. Oprócz powierzchni usługowych powstała również nowoczesna powierzchnia biurowa klasy A (budynki Yoko, Omega, Gamma, Hiro, Gato), licząca już ponad 40 tys. mkw. Tę samą funkcję pełni część odrestaurowanych budynków zabytkowych. Najnowszy obiekt biurowy, Gato, został sklasyfikowany na poziomie "Excellent" w systemie certyfikacji BREEAM, oceniającym przyjazność budynku dla środowiska. Uzyskał też prestiżową nagrodę architektoniczną Prezydenta Gdańska (kategoria "Obiekty Kubaturowe").

Wszystkie budynki biurowe wkomponowane są w nową tkankę miejską, razem z obiektami mieszkalno-usługowymi i atrakcyjnymi przestrzeniami publicznymi.

Projekt gdańskiego Garnizonu realizowany jest sukcesywnie, a w ostatnich etapach Grupa Inwestycyjna Hossa zapowiada kolejne realizacje biurowe.