• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Rowerem, autem, komunikacją. Jak do pracy dojeżdżają pracownicy biurowców

Michał Brancewicz
2 lutego 2018 (artykuł sprzed 6 lat) 
Najnowszy artykuł na ten temat Kontrowersje wokół konkursu rowerowego
Dzisiaj każdy kompleks biurowy posiada miejsca do parkowania rowerów, a pracowników korzystających z tej formy dojazdu do pracy wciąż przybywa. Dzisiaj każdy kompleks biurowy posiada miejsca do parkowania rowerów, a pracowników korzystających z tej formy dojazdu do pracy wciąż przybywa.

Trójmiejskie parki biurowe posiadają setki miejsc postojowych, nie oznacza to jednak, że wszyscy dojeżdżają do nich samochodami. Pracownicy biurowi coraz chętniej korzystają z rowerów, komunikacji miejskiej czy specjalnych linii autobusowych. Organizują nawet wspólne biegi do i z pracy oraz dojazdy jednym autem w kilka osób.



W jaki sposób najczęściej docierasz do pracy?

Zrównoważony transport to norma w rozwiniętych miastach europejskich. Jest w nich miejsce nie tylko dla aut, ale także - a może przede wszystkim - dla pieszych, rowerzystów i pasażerów komunikacji miejskiej. Choć przed nami jeszcze dużo pracy, także polskie miasta i ich mieszkańcy zaczynają myśleć w kierunku ograniczania ruchu aut. W ten trend starają się wpisywać także administratorzy kompleksów biurowych i firmy w nich działające. Zachęcają pracowników, by dojeżdżając do pracy korzystali nie tylko z samochodów, ale też alternatywnych środków transportu. Warto dostrzec te działania.

Specjalne linie autobusowe



W maju 2017 roku uruchomiona została linia, z której mogą korzystać pracownicy kompleksu Olivia Business Centre zobacz na mapie Gdańska. Autobus wykonuje dwa kursy rano i dwa po południu na trasie z Ujeściska (ul. Piotrkowska) do Oliwy, zahaczając o pętlę Łostowice Świętokrzyska.

- Konsultowaliśmy pomysł uruchomienia autobusu Olivii z pracownikami centrum. Zgodnie z wynikami ankiety przeprowadzonej wśród rezydentów to Ujeścisko było dzielnicą, z której najtrudniej dojechać pracownikom do naszego kompleksu biznesowego - mówi Katarzyna Halicka z działu PR Olivia Business Centre. - Kolejny przystanek - pętla Świętokrzyska - również został przez nas uruchomiony po konsultacjach z pracownikami i zgodnie z ich sugestiami.
Autokar dowożący pracowników kompleksu Olivia Business Centre. Codziennie korzysta z niego ok. 100 osób. Autokar dowożący pracowników kompleksu Olivia Business Centre. Codziennie korzysta z niego ok. 100 osób.
Z autobusu Olivii korzysta codziennie blisko 100 osób. Cena miesięcznego abonamentu wynosi 10 zł. W miarę potrzeb podejmowane będą decyzję o uruchomieniu nowych połączeń.

Czytaj także: Deweloper społecznie zaangażowany? To możliwe!

Ze specjalnej linii mogli korzystać kiedyś również pracownicy BPH Office Park (obecnie Cube Office Park) przy al. Armii Krajowej zobacz na mapie Gdańska. Autobusy dowoziły osoby mieszkające w Gdyni. Obecnie w budynkach kompleksu działa kilku różnych najemców, więc linia przestała funkcjonować, ale być może nie na zawsze.

- W najbliższych miesiącach planujemy przeanalizować raz jeszcze możliwości wsparcia pracowników dojeżdżających do pracy środkami komunikacji. W grę wchodzić będzie dedykowany bus lub rozwiązania typu carsharing [współdzielenie auta w dojeździe do pracy - red.] - mówi Ewa Łyczywek, zarządca nieruchomości, Cube Office Park.

Na rowerze albo biegiem



Normą jest, że w biurowcach, oprócz parkingów dla aut, powstaje też bardzo wiele miejsc postojowych dla rowerów.

- W ramach trzech etapów Alchemii zobacz na mapie Gdańska powstało 1048 miejsc postojowych dla rowerów, a docelowo będzie ich ponad 1440. Każdy z budynków Alchemii posiada niezbędną infrastrukturę dla rowerzystów w postaci szatni i pryszniców - mówi Marcin Piątkowski, dyrektor ds. komercjalizacji w firmie Torus.
Miejsca postojowe dla rowerów w podziemnej hali kompleksu biurowego Alchemia. Miejsca postojowe dla rowerów w podziemnej hali kompleksu biurowego Alchemia.
- Dzięki takim rozwiązaniom nasi pracownicy coraz częściej wybierają w pełni świadomie dojazd do pracy rowerem, nawet w okresie jesienno-zimowym - przyznaje Tomasz Zieliński, kierownik działu administracji Wirtualnej Polski, która ma swoją siedzibę w budynku Argon kompleksu Alchemia. - W tym czasie serwujemy im w naszej kuchni spore porcje witamin, aby mogli się szybko zregenerować po wysiłku fizycznym.
Pracownicy Wirtualnej Polski idą jeszcze dalej: niektórzy z nich "skrzykują się" na portalach społecznościowych, gdzie informują się o wspólnym biegu do i z pracy. Nie jest to oczywiście tak popularne jak dojazdy rowerem, ale istniejąca infrastruktura pozwala się odświeżyć nawet po tak intensywnym wysiłku fizycznym.

Czytaj także: Trójmiejski rynek pracy jest konkurencyjny dla Warszawy czy Krakowa

Na terenie Olivii Business Centre jest w tej chwili 500 miejsc parkingowych dla rowerzystów oraz pięć dużych szatni, a w nich 700 szafek oraz prysznice. W tym roku dojdą kolejne zewnętrzne stojaki. Rowerzyści mogą też korzystać ze stacji naprawczych.

Pracownicy wybierający aktywną formę dotarcia do pracy  mogą liczyć na zastrzyk witamin z owoców. Pracownicy wybierający aktywną formę dotarcia do pracy  mogą liczyć na zastrzyk witamin z owoców.
- Na osoby, które wybierają dwa kółka zamiast czterech czekają u nas w sezonie rowerowym świeże owoce - mówi Katarzyna Halicka. - W maju braliśmy udział w akcji Kręć kilometry dla Gdańska w ramach projektu European Cycling Challenge. Przez cały miesiąc, co czwartek, osoby dojeżdżające do Olivii rowerem mogły skorzystać z czegoś specjalnego, na przykład częstować się zdrowymi przekąskami na specjalnym stoisku BioBazar Młode Miasto.
Szatnie dla rowerzystów w Olivii Business Centre. Szatnie dla rowerzystów w Olivii Business Centre.

Carpooling, czyli w kilka osób jednym autem



Jeśli już ktoś chce albo musi dojeżdżać do pracy samochodem, może udostępnić innym osobom pozostałe miejsca w pojeździe, tak by oni nie musieli brać swojego auta. Jeśli uda się zebrać w sumie cztery osoby, to na drodze będą o trzy samochody mniej. Taka podróż jest mile widziana, np. w Olivia Business Centre.

- By ułatwić kontakt kierowcom i pasażerom uruchomiliśmy platformę cp.carpooling.pl - opowiada Katarzyna Halicka. - Startowi usługi towarzyszyły konkurs i akcja promocyjna. Na dedykowanej rozwiązaniu platformie jest zarejestrowanych obecnie aż 80 tras, między innymi z i do Elbląga, Gdyni, Kościerzyny, ale też dzielnic Gdańska czy Sopotu.

Blisko SKM i PKM



Pracownicy trójmiejskich biur mogą też korzystać z szerokiej siatki połączeń oferowanych przez komunikację miejską. Te, które projektowane są w pobliżu przystanków autobusowych, tramwajowych czy kolejowych szybciej znajdują najemców i są wyżej cenione na rynku.

Dobrym przykładem niech będzie Łużycka Office Park zobacz na mapie GdyniŁużycka Plus w Gdyni. Ten kompleks istnieje już od blisko dekady, a w ostatnich miesiącach jego pracownicy doczekali zupełnie nowego połączenia kolejowego. Od grudnia, w pobliżu ul. Łużyckiej zaczęły zatrzymywać się pociągi Pomorskiej Kolei Metropolitalnej - to chyba najbliżej położony park biurowy na trasie całej PKM-ki. W tym momencie jest jednak za wcześnie, by dokładnie określić, jak ten fakt przełożył się na zmianę nawyków dojazdu do pracy.

Przystanek PKM Stadion znajduje się bliskim sąsiedztwie kompleksu biurowego Łużycka Office Park. Przystanek PKM Stadion znajduje się bliskim sąsiedztwie kompleksu biurowego Łużycka Office Park.
Z dojazdów koleją korzysta również wielu pracowników Alchemii, której budynki sąsiadują z przystankiem SKM Przymorze-Uniwersytet.

- W ubiegłym roku prowadziliśmy wewnętrzne badania, które wykazały, że szacunkowo nawet 75 proc. pracowników Alchemii korzysta z SKM-ki jako środka transportu w dojazdach do pracy - mówi Marcin Piątkowski.
Czytaj także: W 2018 roku w Trójmieście przybędzie biurowców

W 2014 roku Torus, deweloper Alchemii, wybudował nawet dodatkowe przejście pod torami, by ułatwić dotarcie pracowników do swoich budynków.

W pobliżu Cube Office Park zatrzymuje się kilka linii autobusowych kursujących zarówno do Wrzeszcza, jak i centrum Gdańska oraz przystanku PKM w Kiełpinku. W planach było też stworzenie zupełnie nowej trasy.

- Prowadziliśmy rozmowy w sprawie dodatkowej linii z kierunku Rotmanki i okolic Pruszcza przez obwodnicę, tak aby pracownicy nie musieli zjeżdżać do dworca PKP w korkach i wracać z powrotem w okolice obwodnicy - również w korkach. Niestety nie ma to uzasadnienia ekonomicznego - przyznaje Ewa Łyczywek.

Tysiące miejsc dla samochodów



Polska to jednak nie Dania czy Szwecja, więc opisywane powyżej sposoby docierania do pracy nadal wymagają popularyzacji i poszukiwania kolejnych rozwiązań infrastrukturalnych, które będą zachęcać pracowników do porzucania samochodu na rzecz autobusu czy roweru. Wymaga to współpracy miasta, zarządów firm transportowych, inwestorów, którzy zabudowują Trójmiasto kolejnymi parkami biurowymi i samych mieszkańców miasta, którzy muszą głośno mówić o swoich potrzebach.

Nie oszukujmy się także: zmiana przyzwyczajeń nie nastąpi z dnia na dzień, więc o miejscach postojowych nie można zapominać: w Olivii Business Centre jest ich ponad 2 tys. i powstają kolejne. Alchemia dysponuje 1,1 tys. miejsc parkingowych, a docelowo będzie ich o 300 więcej. Cube Office Park ma ich w sumie 824, a Łużycka Office Park 729.

Opinie (211) 2 zablokowane

  • Parkingi dobre to (10)

    Miejsc postojowych jest tylko na 15% potencjalnych pracowników a połowa zarezerwowana dla szyszek które nigdy się tam nie pojawiają.
    W tym temacie prawo powinno wręcz nakazać budowę 110% zapotrzebowania na pracowników. To znaczy że 10% miejsc w najgorszym przypadku będzie dla gości tych instytucji. Bo to co dzieje się teraz to jakaś masakra.

    • 36 30

    • (1)

      A później płacz na korki :D

      • 8 3

      • Straszne te korki

        Też się kiedyś bałem. A okazuje się, że samochód i tak pozwala dojechać do domu dwa razy szybciej.

        • 0 2

    • dlaczego prawo miałoby promować ruch samochodowy? (1)

      tak na zdrowy rozsądek: jakikolwiek argument za? poza "bo Janusz tak chce"?

      • 21 8

      • Bo to podstawowy sposób dojazdu obywateli do pracy?

        Nikt rozsądny nie przesiądzie się na rower, dlatego rowerowy terror to ostatnia nadzieja pedalarstwa. A do tego potrzebują władz, które będą z troską pochylać się nad absolutnym marginesem społecznym (jeśli chodzi o udział w dojazdach do pracy).

        • 0 2

    • (1)

      to oznaczałoby jedynie ze cala grunwaldzka I okoliczne ulice by staly na calej dlugosci. Co to daje? nic, oznacza tylko olbrzymie wydatki na infrastructure.
      Amerykanie to sprawdzili - polecam miasta typu Dallas czy St Louis gdzie masz 6 pasów autostrady w jedna strone w centrum miasta, olbrzymie parkingi wielopoziomowe I....korki, olbrzymie korki. A do tego absulutny brak zycia w miescie bo sa tam juz tylko autostrady. Stad teraz nagle zamykaja czesc drog, burza parkingi I buduja tramwaje aby przywrocic zycie w miescie. A Ty chcesz jednak wydac kilkanascie mld zł aby sprawdzic cos co inni juz dawno sprawdzili

      • 10 3

      • W d*pie byłeś i g*wno widziałeś

        • 0 1

    • a kto cię zmusza do pracy w takim miejscu? (1)

      najwidoczniej nie jesteś na tyle ważny do swojego pracodawcy żeby ci gwarantował miejsce parkingowe :)

      • 6 4

      • Ważniak napisał :P nieudacznik i zazdrośnik :P

        • 0 1

    • Czyli dla budynku Olivia Star by wychodziło coś około 6000 miejsc parkingowych przy twoim pomyśle xD Nawet nie ma jak tego komentować xD

      • 8 1

    • a kto miałby za to zapłacić? i kto by chciał żyć w takim mieście? Już teraz aut jest stanowczo za dużo.
      po to się buduje w takich miejscach biurowce żeby dojeżdżać komunikacją publiczną albo rowerem i nie generować dodatkowego zbędnego ruchu samochodów

      • 23 4

  • Za rok rusza metropolitalny rower to znacznie ułatwi życie.... (1)

    Chyba że urzednicy cos spitolą przy okazji

    • 1 1

    • Nie za rok tylko w tym roku

      • 1 0

  • Mam i Rower i Samochod (11)

    Wszystko pieknie,gdy jest mozliwosc bezpiecznego pozostawienia roweru, prysznica oraz przebrania sie w normalne ciuchy. Niemniej to raczej wyjatki w Trojmiescie,ze firmy tak dbaja o pracownikow. Znakomita wiekszosc ludzi pracujacych u prywatnych pracodawcow wie,ze rzeczywistosc jest zgola odmienna. Robota ma byc zrobiona i koniec. Pracodawcy nie interesuje ekologia i wszystkie tematy typu zrownowazony transport itp. Tutaj nie chodzi o to,czy lepiej autem,czy rowerem. Chodzi o to, ze bez odpowiednich warunkow w miejscu pracy- rower nie ma racji bytu.

    • 63 5

    • bo ty myslisz ze pracodawca jest po to zeby dbać o pracownika :D (7)

      pokolenia gimbusów. i że do pracy idziesz po to żeby ktoś o ciebie dbał bo mamusia już nie chce ci gotować obiadków. więc dobry pracodawca wg ciebie to taki który da ci dach nad głową zapewni stołówkę, kibelek prysznic, lekarza, wyśle na mecz koszykówki i raz w roku da się schlać. No inie będzie na Ciebie krzyczeć i będzie wypłacał Ci co miesiąc kieszonkowe.

      • 6 9

      • pracodawca na mnie zarabia - więc coś w zamian się należy (4)

        • 4 2

        • to co się należy nazywa się "pensja" (3)

          a nie spełnianie Twoich rowerowych fantazji.
          mądralo

          • 1 9

          • (1)

            pensja to jest wynik pracy pomniejszony o podatki i o kasę którą zachowuje dla siebie pracodawca. skoro pracodawca zatrzymuje sobie część wyników mojej pracy, to ma pewne, narzucone prawem i dobrym obyczajem obowiązki. więc owszem, pracodawca ma dbać o pracownika.

            • 1 3

            • co za roszczeniowy typ

              ty nie robisz łaski ze pracujesz
              pracodawca jest zobowiazany do wyplacania umowionej pensji nic ponadto

              to nie twoja mamusia ze ma o ciebie dbac
              jak sie nie podoba droga wolna

              • 2 2

          • pracodawca nie musi spełniać Twoich samochodowych fantazji

            z rowerowych fantazji rodzą się innowacje

            z samochodowych częściej frustracje

            • 0 2

      • kapitalizm zakłada także odpowiedzialność za pracowników (1)

        jeśli ktoś chce tylko robić target i doić ludzi na kasę, to w Chinach powinien biznes prowadzić, a nie w Europie.

        • 6 1

        • spokojna twoja rozczochrana.

          Jeszcze trochę poprzeginajcie i przez wasze chciejstwa i postawy roszczeniowe tak będzie. Wtedy jazda rowerem już nie będzie trendy fanaberią brodaczy tylko szarą koniecznością dnia codziennego.

          • 3 1

    • (1)

      Ja kiedyś pracowałam w muzeum, gdzie ekologię i dobro pracownika ma się w glębokim "d" i dojeżdżałam rowerem. W przeciwieństwie do kolegów i koleżanek dojeżdżającymi autem, nigdy się nie spóźniłam. Rower stawiałam w kanciapce :-). Pozdrawiam

      • 5 5

      • Nie wszedzie można

        Bo mogłaś, ja w poprzedniej pracy mogłam go przypiąć co najwyżej do płotu z tyłu budynku na zewnątrz, był zakaz wprowadzania rowerów do pomieszczeń i koniec. A tej części budynku nikt nie widział i złodziej bez problemu mógł ukraść stamtąd rower, co zresztą się przytrafiło kolegom i co? Nic, pracodawca miał to gdzieś, tak jak i miejsca parkingowe. Komunikacja firmy na obrzeżu miasta, też nie obejmowała. Ot rzeczywistość nie jest różowa.

        • 5 2

    • podziw dla głębokości refleksji

      rozumiem, że popierasz rozbudowę sieci udogodnień dla rowerów z prawdziwego zdarzenia?

      • 1 2

  • jedyne ułatwienie dla rowerzystów w Gdyni, to niedaleki przystanek kolejowy z którego rowerzyści nie korzystają. (6)

    o standardach jak w OBC możemy pomarzyć:(

    • 22 8

    • Haha, standardów w OBC nie ma (3)

      Ten artykuł ma niewiele wspólnego z realiami. Nie ma czego zazdrościć.
      OBC NIE MA PARKINGÓW. Miał pewna nieduża ilość ale zadał jednorazowej płatności za pół roku z góry, czyli kilka tys zł. Miejsca wykupiły zarządy spółek. Pracownicy nie maja miejsc postojowych, a za parkowanie roweru w hali i szafkę na ubrania trzeba płacić miesięcznie kilkadziesiąt złotych. Takie są standardy :)

      • 6 2

      • (2)

        Jak na moje to są dobre standardy :) Czemu cokolwiek miałoby być za darmo?

        • 3 4

        • każdy pracownik przyjeżdżający rowerem to korzyść dla firmy i innych pracowników (1)

          każdy pracownik przyjeżdżający do pracy w OBC samochodem to koszty dla firmy i innych pracowników i mieszkańców miasta.

          Dlatego szafki i stojaki dla rowerów powinny być za darmo.

          Wszyscy by na tym skorzystali.

          • 2 5

          • a jaka to korzysc dla firmy?

            przyejzdza zamaist do pracy to pierw musi wziac prysznic i zuzywa wode
            co to za korzysc?

            • 2 3

    • (1)

      W OBC jak nie przyjedziesz na 8 najpozniej to juz dosyc ciezko przypiac rower do stojaka, bo zawalony po brzegi. Do tej szatni na zdjeciu maja dostep nieliczni jak do miejsc parkingowych wiec nie jest takie to wszystko mlekiem i miodem płynące :) w firmie, w ktorej pracuje na jakies 350 pracownikow dostep do szatni dla rowerzystow ma moze z 10 osob. Problem parkowania nie dotyczy tylko samochodow ;)

      • 11 3

      • Szkoda, że autor artykułu nie zadał sobie tyle trudu

        by takie informacje przekazać. Artykuł wówczas byłby bardziej rzetelny.

        • 8 3

  • Lewackie gadanie. (9)

    Po prostu zarządcom korpokołchozów nie chce się budować parkingów bo wolą dać kilka miejsc pod auta i dymać na opłatach.

    • 69 71

    • Lewackie?! (5)

      Przecież jeśli zarabiają na miejscach dla aut to czysty kapitalizm. A to raczej prawica.
      Czy nasza polska "prawica" już całkiem wszystkim wmówiła, że czarne jest białe a białe jest czarne?

      • 15 0

      • carpooling, carsharing (4)

        kolektywny transport autokarem do kołchozu. Toż to komunizm pełną gębą.

        • 11 8

        • Jezus był ultra lewakiem i ultrakomunistą

          nakazywał wszystkim się dzielić

          • 3 0

        • przecież nie musisz korzystać z tego

          Ludzie chcą dojazdów do biurowców, to im się organizuje. Przecież nikt nikogo nie zmusza do korzystania.

          • 5 0

        • Czerpanie korzyści z prywatnej własności to komunizm?

          wynajmowanie mieszkania to też komunizm?

          • 9 2

        • Nie, bo raz jedziesz MAN-em, a innym razem Mercedesem. Masz jakiś wybór.

          • 5 1

    • lepsze "Lewackie gadanie", niż zwykłe pier...

      Jak inwestor płaci grube siano za grunt pod biurowiec, to chce wybudować biurowiec o jak największej powierzchni pod najem, bo to na najmie się zarabia - to jest biznes. Z miejsc parkingowych zysku nie ma, a zabierają one tylko przestrzeń na biura (która i tak jest ograniczona przez tereny, które muszą zostać biologicznie czynne, linie zabudowy itd.). Natomiast miasto tym bardziej nie ma korzyści z budowania kolejnych miejsc parkingowych: ruch samochodowy to spaliny, hałas, korki, smog, ocieplenie klimatu, choroby cywilizacyjne, zużyta przestrzeń, góra kasy na utrzymanie infrastruktury - same problemy, a jedyny zysk, to kilka głosów w wyborach. Czysta ekonomia, interes w korzystaniu z własnego samochodu ma tylko Janusz.

      • 21 10

    • Jak ci tam tak źle to zmień robotę

      • 13 7

    • Nie tyle co nie chcą, co się nie opłaca.

      • 18 2

  • Kiedy w Gdyni powstanie zwarta sieć dróg rowerowych? (5)

    • 33 13

    • Kiedy w Gdańsku powstanie? Nawet centrum nie ma jak objechać (2)

      • 4 13

      • co mnie Gdańsk? jezdzę po Gdyni... (1)

        • 5 7

        • Co mnie Gdynia jak jeżdżę po Gdańsku.Widzisz coś poza swoim nosem?

          • 3 1

    • nie musi być zwarta (1)

      powinna być spójna.

      Warto ogarnąć wyobraźnią nie tylko "widzialną" infrastrukturę rowerową: drogi dla rowerów wygospodarowywanie w 3mieście z chodników lub terenów zieleni (jak wymalują pas lub kontrapas natychmiast pojawia się hejt).

      Miasto rowerowe to miasto z dobrym systemem zarządzania popytem na parkowanie samochodów (limity godzin postoju, opłaty etc.) oraz duże obszary miasta wolne od parkujących i jeżdżących samochodów - w centrum i w pobliżu węzłów przesiadkowych komunikacji publicznej.

      • 5 3

      • przydałyby się wiaty parkingowe dla rowerów

        w obrębie ważnych przystanków autobusowych, także tych peryferyjnych i przesiadkowych

        • 6 2

  • cudnie

    W Alchemii to Lufthansa obrazona, ze za mało miejsc parkingowych dostali. W OBC tez fochy ze miejsc malo, drogie a firma nie chce do nich doplaca. Skm tymczasem to największy rak trójmiasta. Minimalnie sie z rana poprawilo po ostatniej zmianie rozkładu (kosztem sprinterów i nocnego rozkładu), ale jak uruchomią w pełni Star i Neon to będzie dramat bo infrastruktura nie uniesie

    • 3 1

  • biurowce

    tak się zastanawiam co te tysiące pracowników w tych biurowcach robią tak naprawdę ? czy na prawdę potrzeba aż tysięcy biur? dla kogo to ?

    • 0 3

  • Najszybciej na cmentarz....

    • 0 2

  • (1)

    Mam rower za 6000 i nie zostawię go na parkingu. Bo zniknie....

    • 2 1

    • Auto komis

      Kup auto za 5000 , będzie wygodniejsze i bezpieczniejsze.

      • 2 2

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Ludzie biznesu

Grzegorz Bierecki

Grzegorz Bierecki urodzony 28 października 1963 roku. Od 1990 prezes Fundacji na Rzecz Polskich...

Najczęściej czytane