Z osoby fizycznej w jednoosobową spółkę kapitałową

Ustawa z dnia 25 marca 2011 r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców wprowadziła szereg ułatwień związanych z funkcjonowaniem przedsiębiorców, opisywaliśmy je szerzej w naszych poprzednich artykułach. Na szczególną uwagę zasługuje jednakże nowelizacja kodeksu spółek handlowych dotycząca przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną w jednoosobową spółkę kapitałową - czyli spółkę akcyjną lub spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

Taka możliwość istnieje od 1 lipca 2011 r. Od tego czasu osoba prowadząca samodzielnie działalność gospodarczą (dalej: Przedsiębiorca), wpisana do ewidencji działalności gospodarczej może zmienić formę swojej działalności gospodarczej i rozpocząć funkcjonowanie jako spółka kapitałowa - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjna.

Skutki prawne przekształcenia

Z dniem przekształcenia Przedsiębiorca staje się wspólnikiem albo akcjonariuszem spółki przekształconej. Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki Przedsiębiorcy przekształcanego.

Spółka przekształcona pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane Przedsiębiorcy przed jego przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej. Nie dotyczy to jednak ulg podatkowych przewidzianych w przepisach prawa podatkowego.

Przedsiębiorca (osoba fizyczna) odpowiada solidarnie ze spółką przekształconą za zobowiązania Przedsiębiorcy przekształcanego związane z prowadzoną działalnością gospodarczą powstałe przed dniem przekształcenia, przez okres trzech lat, licząc od dnia przekształcenia. W tym miejscu zwrócić należy uwagę na głosy doktryny dotyczące zbyt krótkiego okresu solidarnej odpowiedzialności wspólnika z nowopowstałą spółką, co może wpływać niekorzystnie na sytuację wierzycieli jednoosobowego przedsiębiorcy, wobec których odpowiadał on co do zasady całym swoim majątkiem, a którego odpowiedzialność wygaśnie z upływem 3 lat od dnia przekształcenia formy jego działalności w spółkę kapitałową. Po upływie 3 lat odpowiadać będzie tylko spółka.

Jednoosobowa spółka kapitałowa powstała w wyniku przekształcenia Przedsiębiorcy odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z tą osobą fizyczną za powstałe do dnia przekształcenia zaległości podatkowe przedsiębiorcy związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Procedura przekształcenia

Zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych, dla skutecznego przekształcenia konieczne jest podjęcie następujących czynności:

1.Sporządzenie planu przekształcenia Przedsiębiorcy wraz z załącznikami oraz opinią biegłego rewidenta

Plan przekształcenia Przedsiębiorcy winien być sporządzony w formie aktu notarialnego. Powinien zawierać co najmniej ustalenie wartości bilansowej majątku Przedsiębiorcy przekształcanego na określony dzień w miesiącu poprzedzającym sporządzenie planu przekształcenia Przedsiębiorcy.

Do planu przekształcenia należy dołączyć:
projekt oświadczenia o przekształceniu Przedsiębiorcy;
projekt aktu założycielskiego (statutu) spółki, która ma powstać z przekształcenia;
wycenę składników majątku (aktywów i pasywów) przedsiębiorcy przekształcanego;
sprawozdanie finansowe sporządzone dla celów przekształcenia na dzień w miesiącu poprzedzającym sporządzenie planu przekształcenia przedsiębiorcy.

Plan przekształcenia Przedsiębiorcy winien być poddany badaniu przez biegłego rewidenta w zakresie poprawności i rzetelności. Biegły rewident wyznaczany jest przez sąd rejestrowy.

2.Złożenie oświadczenia o przekształceniu Przedsiębiorcy

Oświadczenie o przekształceniu Przedsiębiorcy powinno zostać sporządzone w formie aktu notarialnego, powinno określać co najmniej:
typ spółki, w jaki zostaje przekształcony Przedsiębiorca;
wysokość kapitału zakładowego spółki, która ma powstać z przekształcenia; zakres praw przyznanych osobiście Przedsiębiorcy przekształcanemu jako wspólnikowi albo akcjonariuszowi spółki przekształconej, jeżeli przyznanie takich praw jest przewidziane;
nazwiska i imiona członków zarządu spółki przekształconej.

3.Powołanie członków organów spółki przekształconej

Koniecznym jest powołanie członków zarządu oraz ewentualnie komisji rewizyjnej lub rady nadzorczej (w zależności od rodzaju spółki).

4.Zawarcie umowy spółki albo podpisanie statutu spółki przekształconej

Umowę lub statut sporządza się w formie aktu notarialnego, kodeks spółek handlowych wskazuje obligatoryjne elementy tego dokumentu.

5.Dokonanie w rejestrze wpisu spółki przekształconej i wykreślenia Przedsiębiorcy przekształcanego z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Wniosek o wpis przekształcenia do rejestru wnoszą wszyscy członkowie zarządu spółki przekształconej. Z chwilą złożenia wniosku należy uiścić opłaty rejestrowe oraz za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, które łącznie wynoszą 1000 złotych. Przekształcenie dokonane jest z chwilą wpisu nowopowstałej spółki do rejestru KRS. W tym samym czasie Przedsiębiorca zostaje wykreślony z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej prowadzonej dla przedsiębiorców będących osobami fizycznymi.

Fakt dokonania przekształcenia winien być ogłoszony w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, wniosek o ogłoszenie składa zarząd spółki powstałej z przekształcenia.

W przypadku gdy zmiana firmy (nazwy) Przedsiębiorcy przekształcanego w związku z przekształceniem nie polega tylko na dodaniu części identyfikującej formę prawną spółki przekształconej, spółka przekształcona ma obowiązek podawania w nawiasie dawnej firmy, obok nowej firmy, z dodaniem wyrazu "dawniej" - przez okres co najmniej roku od dnia przekształcenia.